Воздухот во Скопје е високо загаден, Град Скопје излезе со препораки

И оваа зима, скопскиот смог повторно ја покрива котлината. Првите пониски температури донесоа и први повисоки концентрации на ПМ-честички, а мерните станици во неколку наврати регистрираа вредности над препорачаните граници за здрав воздух. Секторот за заштита на животната средина при Град Скопје потсетува дека главните извори на загадување остануваат исти – греењето на дрва и јаглен во домаќинствата, густата сообраќајна мрежа со стар возен парк и временските услови што го „заробуваат“ чадот над градот.

Од Градот велат дека уште во рана зима подготвиле пакет препораки за граѓаните и институциите, со цел намалување на емисиите во деновите со висок степен на загадување. Се апелира домаќинствата, каде што е можно, да користат централно греење или инвертер-клими наместо печки на дрва и јаглен, а доколку тоа не е изводливо, да се користи суво дрво и редовно да се одржуваат оџаците и печките за да се намали чадот. Особено се нагласува забраната за палење отпад, гуми и пластика во дворови и котлари – пракса што и понатаму е присутна во одделни населби и дополнително го труе воздухот.

Во делот на сообраќајот, препораката е граѓаните максимално да го користат јавниот превоз, да споделуваат возило или да се движат пеш и со велосипед за кратки релации. Градските власти потсетуваат дека токму старите дизел-возила се значаен извор на ПМ-честички и азотни оксиди, па апелираат во критичните денови да се избегнува непотребно возење, особено низ централното градско подрачје во шпицовите. Паралелно, најавени се и засилени контроли на техничката исправност и еколошките стандарди на дел од возилата во соработка со надлежните инспекции.

Препораките се однесуваат и на најранливите категории граѓани. На лицата со хронични срцеви и белодробни заболувања, на бремените жени, децата и постарите лица им се советува во денови со висок индекс на загадување да го ограничат престојот на отворено, особено во утринските и вечерните часови кога концентрациите се највисоки. Лекарите потсетуваат дека честичките од загадениот воздух се поврзуваат со влошување на астма, хронична опструктивна белодробна болест, зголемен крвен притисок и ризик од мозочен и срцев удар.

Образовните и детските установи добија препорака да ја следат дневната прогноза за квалитетот на воздухот и соодветно да ги приспособат активностите – во најзагадените денови да се ограничат игралиштата и спортските активности на отворено, а дел од часовите по физичко да се префрлат во сали. Компаниите, пак, се охрабруваат – каде што работниот процес тоа го дозволува – да овозможат работа од дома или флексибилно работно време, за да се намали пикот на сообраќајот во утринските и попладневните часови.

Од Град Скопје потсетуваат дека, паралелно со препораките, се спроведуваат и редовни мерки: миење на улиците за намалување на ресуспендираната прашина, зголемен инспекциски надзор над градилиштата и индустриските капацитети, како и активности за пошумување и озеленување на јавните површини. Сепак, градските власти признаваат дека без промена на навиките и поголема лична одговорност, ниту една институционална мерка нема да биде доволна воздухот да стане значително почист.

Пораката е јасна: Скопје и оваа зима ќе се соочува со чад и магла, но степенот на загадување зависи и од тоа колку секој од нас ќе биде подготвен да се откаже од дел од удобноста – да запали помалку оган, да седне поретко зад воланот и да мисли на сопственото здравје и здравјето на градот.