Вучиќ пред Брисел: економија како штит, извештај со тешки забелешки

Александар Вучиќ во Брисел излезе со стара формула: на критиките од Европската комисија им парира со бројки за раст, долг и кредитен рејтинг. На самитот на Euronews за проширување, српскиот претседател ги „отфрли“ забелешките од новиот извештај за напредокот, повикувајќи се на стабилен раст, пад на јавниот долг и подобрен инвестициски профил на земјата. „Долгот е околу 43% од БДП, половина од просекот на ЕУ“, рече Вучиќ, додавајќи дека Србија доби прв инвестициски рејтинг (S&P: BBB-) и дека Expo 2027 веќе „влече“ инвестиции, со „потврдени 127 земји“ заинтересирани за учество.

Но оптимизмот доаѓа во сенка на жестоки домашни протести и нов, остар тон од Брисел. Европската комисија нотира „продлабочена поларизација“, „прекумерна употреба на сила врз демонстранти“ и „назадување на слободата на изразување и ерозија на академските слободи“. Контекстот е дополнително наелектризиран од неодамнешните масовни собири во Србија, кои го обележаа првиот годишен помен по уривањето на настрешницата на железничката станица во Нови Сад, трагедија со 16 жртви.

Под притисок, Вучиќ понуди можност за предвремени парламентарни избори – пред истекот на мандатот во декември 2027 – како политички вентил што може да ја пренасочи енергијата од улиците кон гласачките кутии. Но излезот не е само во календарот: дилемата е системска – дали економскиот наратив и Expo-проектите можат да ја надглушат европската критика за владеење на правото, медиумските слободи и третманот на протестите.

Најпосле, бројките што ги цитира Вучиќ звучат убедливо само ако се читаат целосно: да, јавниот долг на Србија е понизок од просекот на ЕУ (80,7% во 2024), а S&P ја извади земјата од „џанк“ – но извештајот на Комисијата не оценува само фискална дисциплина, туку и демократска кондиција. Токму таму е линијата на пукотина меѓу Брисел и Белград.