Запорожје без струја, расте ризикот од криза со нуклеарната централа

Илјадници жители на Запорожје останаа без електрична енергија откако руските дронови ноќта кон сабота погодија објекти на енергетската инфраструктура и делови од градот. Локалните служби пријавија материјална штета и прекини во снабдувањето, а меѓу погодените локации е и подрачје во близина на автобуската станица, веќе еднаш погодено во август со наведувани бомби. Нападите дојдоа во момент кога Европа ја следи најдолгата надворешна „мртва струја“ на Запорожката нуклеарна електрана од почетокот на окупацијата: објектот е исклучен од украинската мрежа четири до пет дена по ред и се одржува само со итни дизел-генератори, што Меѓународната агенција за нуклеарна енергија го опиша како „длабоко загрижувачко“. Украински извештаи велат дека последната врска со мрежата е пресечена на страната под руска контрола, додека Киев предупредува дека Москва гради нови далноводи за да ја поврзе централата со сопствената мрежа и дури да рестартира реактор — чекор што екологистите и нуклеарните експерти го оценуваат како без преседан во воени услови и високоризичен.

Електродистрибуцијата во градот постепено се стабилизира, но прекините ја потврдија ранливоста на урбаната инфраструктура на јужниот фронт, каде руските сили со месеци комбинираат ирански „шахед“-дронови и управувани авиобомби за да создадат притисок врз цивилното население и системите за снабдување. Истовремено, долготрајната изолација на нуклеарната централа го отвора најчувствителното прашање на зимската сезона: колку е издржлив „појасот за спасување“ на дизел-генераторите ако линиите не се обноват, и дали Русија ќе се обиде да ја вклучи централата во својата окупирана мрежа. Украина тврди дека веќе се поставени околу 200 километри нови далноводи од руска страна, што го засилува сомнежот дека се подготвува сценарио за фактичко присоединување на електраната со сопствен производствен циклус.

Во отсуство на стабилна надворешна струја, мерните системи, ладењето и безбедносните функции на реакторите се потпираат на резервата дизел — дизајнирана за кратки прекини, не за денови. Иако операторите располагаат со гориво за повеќе од една недела, експертите предупредуваат дека секоја пролонгација ја зголемува можноста за дефект со последици што би оделе подалеку од фронтот. ИАЕА бара пристап и гаранции за безбедна реставрација на врските, но во практика контролата на теренот ја има Русија. Во меѓувреме, Киев ги интензивира повиците до западните партнери за ПВО-опрема токму за заштита на енергетските објекти пред зимата, откако оваа недела беа забележани синхронизирани удари на повеќе точк за напојување во Запорожје — е и предупредување дека најлошото можеби допрва следува ако перформансот на ПВО и темпото на поправки не ја победат фреквенцијата на налетите.

Зачлени се на нашиот е-билтен