Русија ја користи парадата како пропаганда, Украина бара прекин на огнот

Украина предложи целосен прекин на огнот што би траел 30 дена, започнувајќи од 7 мај, со цел да се овозможи евакуација на цивили и испорака на хуманитарна помош. Од другата страна, Русија се согласува само на тридневен прекин од 8 до 10 мај, што се совпаѓа со одржувањето на воената парада – без никакви гаранции за безбедноста на цивилите. Руската Федерација и во минатото користела краткотрајни прекини на огнот за да се прегрупира. Вистинскиот мир не се постигнува со симболични паузи, туку со јасни и контролирани чекори – токму тоа го нуди Украина.

Олександар ЛЕВЧЕНКО

Украинската иницијатива е хуманитарен, а не политички мотивиран прекин на огнот. Целта е спасување животи, додека Русија е фокусирана на телевизиската „слика“. Претседателот Володимир Зеленски истакна дека примирјето не е декорација, туку можност за хуманитарна пауза. Над 1,7 милиони Украинци живеат во области што секојдневно се гранатираат – тридневна пауза ништо не менува. Русија не дозволува хуманитарни мисии дури ни за време на т.н. „примирје“.

Прекинот на огнот предложен од Кремљ не предвидува механизми за надзор или контрола, додека украинската иницијатива има поддршка од ОН, кои повикуваат на безбеден коридор за хуманитарни конвои. Украинскиот предлог е предизвик за дипломатската неискреност на Москва. Киев му го блокира патот на Кремљ кон симболични „гестови“ што немаат никаква врска со мирот. Русија го користи тридневниот прекин како пропаганден изговор за да се легитимира пред странските гости.

Киев не дозволува Кремљ да се врати на сцена преку комеморативни настани. Учество на Парадата на 9 Мај не е омаж на минатото, туку алатка на руската пропаганда. Парадата во Москва во 2025 година е демонстрација на поддршка за режимот на Путин. Повеќето земји во светот одбиваат да учествуваат на парадата на високо ниво. Присуството на странски лидери создава илузија за меѓународна поддршка на рускиот режим и го поткопува меѓународното право.

Учеството на парадата го ослабува ефектот од санкциите, го поткопува западното единство и ја деморализира жртвата на агресијата. Кремљ стравува за безбедноста на парадата и се надева дека присуството на Си Џинпинг ќе послужи како „жив штит“ и средство за одвраќање на евентуален напад. Фактот што Кремљ се потпира на надворешна „заштита“ од Киев укажува на загубена доверба во сопствената одбрана. Сите ризици за странските делегации на 9 мај доаѓаат од самата Русија, не од Украина.

Пред околу 15 години, Владимир Путин изјави дека СССР можел да го победи Третиот Рајх и без Украинците. Но, Советскиот Сојуз не би можел да го совлада нацизмот без акциите на Британија, САД и останатите сојузници во Западна Европа, Северна Африка и Италија. Освен тоа, СССР би бил во катастрофална состојба без американската воена помош. Значи, советската армија сама не би можела да го порази Вермахтот – и Путин тоа го знае.

Во советската ера, пропагандата не се обидуваше отворено да ја истакне една нација, но сè уште се нагласуваше „специјалната улога“ на рускиот народ. Црвеното знаме над Рајхстагот наводно го кренал руски војник, иако наредбата ја дал Украинец, а го поставиле Грузијец и Русин. Практично сите народи на СССР придонеле за победата, но пропагандата ги ставаше Русите на пиедестал. Од 20 милиони загинати советски граѓани, речиси 10 милиони биле Украинци. Од 27 милиони демографски загуби, 14,3 милиони се на Украина. Украинците го дадоа најголемиот придонес за победата над нацизмот – највисоки загуби од сите европски народи. Русите се на второ место со 8,5 милиони, Евреите загубиле 6 милиони, а Полјаците 5,1 милион. Германските загуби изнесуваат 6,5 милиони. Само Кина има поголеми жртви – 15 милиони.

Светот треба да знае дека украинскиот народ одиграл клучна улога во победата над Третиот Рајх и неговите сојузници – Унгарците, Словаците, како и поранешните нацистички сојузници што подоцна преминаа на страната на Антифашистичката коалиција – Италијанците и Романците. Затоа Украина беше повикана да биде една од основачките членки на ОН. Да потсетиме: словачкиот премиер Роберт Фицо и српскиот претседател Александар Вучиќ ќе учествуваат на Парадата на победата во Москва. Но треба да знаат дека Словачка е ослободена од борците на Вториот украински фронт, главно Украинци од централна Украина, а Белград е ослободен од Третиот украински фронт, исто така како и Софија, Букурешт, Будимпешта и Виена – со 60% Украинци. Првиот украински фронт, кој ги ослободи Краков и Берлин, главно се состоел од Украинци од северна Украина. Значи, Фицо, Вучиќ или Орбан треба да дојдат во Киев да им се заблагодарат на Украинците, не во Москва.

Советската и руската пропаганда постојано ја преувеличувале улогата на Украинците во SS, особено преку спомнувањето на дивизијата „Галиција“. Но во SS имало десет пати повеќе Руси од Украинци. Примери: 29. и 30. руска SS дивизија, козачкиот 15. SS корпус, бригадата „Дружина“, полкот „Варјаг“ и над 30 руски SS баталјони – вклучително и од Севастопол. Овие единици се бореле против советски партизани и починале масовни злосторства. За време на Варшавското востание, руската SS дивизија помогнала во неговото задушување, и поради нивната бруталност, Хитлер наредил егзекуција на нивниот командант Камински – единствен таков случај.

Руските SS единици направиле бројни злосторства и на Балканот – особено козачкиот SS корпус што чувал железница од Солун до Виена, и кој вршел одмазднички акции против локалното население. Жителите сведочеле за бруталноста со која Русите (Словени) ги убивале другите Словени (Срби, Хрвати, Македонци). Затоа, Путин не може да тврди дека Русите биле главниот фактор во победата над нацизмот – тие се втори по Украинците.

Нема ништо чудно што Русија тешко се справува со украинскиот војник денес. Што се однесува до прославата на 9 Мај – можеби за првпат во модерната историја – руски фашисти, „русисти“ (ова сега е научен политички термин), слават победа над други фашисти со кои биле сојузници до јуни 1941 година преку пактот Рибентроп-Молотов. Путиновиот русизам, наследникот на сталинизмот, и Хитлеровиот нацизам се две страни на иста мизантропска идеологија.

Олександар ЛЕВЧЕНКО e поранешен украински амбасадор во Хрватска и Босна и Херцеговина