Како древните земјоделци го „измислија“ модерното авокадо

Ел Гиганте, камено засолниште во западен Хондурас, открива фасцинантна приказна за тоа како древните земјоделци низ милениуми го припитомувале и обликувале авокадото во овошјето што денес го нарекуваме „суперхрана“.

Истражувањето на д-р Хедер Б. Такар од Универзитетот Тексас A&M, објавено во Зборникот на трудови на Националната академија на науките (PNAS), открива дека остатоците од авокадо пронајдени на оваа локација, невообичаено добро зачувани за тропска средина, датираат од пред 11.000 години.

„Нашата работа покажува дека луѓето одиграле клучна улога во адаптацијата на авокадото кон различни услови на животната средина“, вели Такар. „Со време, тие избирале и одгледувале плодови со поголеми семки и подебели кори – чекори што довеле до создавање на припитомени сорти.“

Ова не само што фрла светло врз еволуцијата на еден од најпопуларните плодови денес, туку и отвора можности за идни решенија во земјоделството. Во време кога глобалната индустрија се потпира речиси исклучиво на една сорта – Хас авокадото – истражувањето истакнува колку е важна генетската разновидност. Таа разновидност, сочувана кај дивите популации во Централна Америка, може да биде клучот за развој на поотпорни и адаптибилни сорти во услови на климатски промени.

Откритието е уште поважно ако се земе предвид дека доказите за одгледување авокадо на оваа локација претходат на култивирањето на основни култури како пченка, грав и тиква. Археолошките анализи, поддржани со стотици радиојаглеродни датуми, потврдуваат дека домородните заедници од Хондурас активно одгледувале авокадо уште пред 7.500 години, а целосно припитомени сорти се појавиле пред околу 2.000 години.

Ел Гиганте е еден од ретките археолошки локалитети со вакво богатство на растителни фосили, а денес е номиниран за статус на светско наследство на УНЕСКО. Такар и нејзиниот тим продолжуваат да соработуваат со властите во Хондурас за заштита и истражување на ова исклучително место.

„Авокадото е само почеток“, вели Такар. „Работиме и на други проекти, вклучувајќи историјата на пченката, за да разбереме како древните луѓе ги трансформирале растенијата во основни извори на храна што и денес ја хранат планетата.“

Во време на глобални предизвици за безбедноста на храната, археологијата потсетува: понекогаш најдобрите иновации се сокриени длабоко во минатото.