6.282 нови жртви на семејно насилство, мерките тапкаат

Во периодот 2020–2023 година се евидентирани 6.282 нови жртви на семејно насилство – тренд што расте, а институциите не одговараат со соодветно темпо. Од 52 мерки предвидени со Акцискиот план за имплементација на Конвенцијата реализирани се само 22, додека 30 се нецелосни или воопшто не се започнати. Ревизорите предупредуваат и на празнина во политики: по 2023 година недостасува нова Национална стратегија, како и дел од подзаконските акти потребни за целосна примена на обврските.

На терен, системот за заштита е недоволно достапен. Наместо потребни 184 легла во засолништа, постојат само 67 – дел од нив веќе не функционираат. Од 19 планирани советувалишта се отворени 11, а поединечни региони остануваат без ниту едно. Центрите за социјална работа работат со недостиг на кадар и без стандардизирани процедури, а дел од здруженијата што нудат специјализирани услуги немаат лиценци, што го ограничува упатувањето и континуитетот на грижата.

Податоците на МВР дополнително ја заоструваат сликата: во 2018–2023 година се регистрирани 6.242 кривични дела поврзани со семејно насилство, при што 91% од извршителите се мажи, а 79% од жртвите се жени. „Соодносот останува непроменет – мажите се доминантни извршители, а жените почести жртви“, наведува ДЗР, заклучувајќи дека досегашните мерки за превенција и заштита не даваат доволна ефективност.

Суштинското прашање што го отвора ревизијата е колку системот е спремен да понуди брз пристап до безбедност и поддршка – сместување, советување, правна помош – таму каде што опасноста е непосредна. Без функционална мрежа на засолништа, јасни процедури, лиценцирани услуги и обновена стратегија со рокови и буџети, институциите ризикуваат бројките да продолжат да растат, а довербата кај жртвите да опаѓа.