Македонија воздржана во ОН на гласањето за Газа

Македонија беше меѓу 12-те земји што се воздржаа на гласањето во Генералното собрание на Обединетите нации, кое вечерта на 12 септември 2025 година со големо мнозинство ја поддржа таканаречената Њујоршка декларација за решение со две држави. Документот, изработен во јули под покровителство на Франција и Саудиска Арабија, ја осудува терористичката акција на Хамас од 7 октомври 2023 година и бара милитантната организација да биде исклучена од идната палестинска власт. Декларацијата, воедно, повикува на јасни, временски ограничени чекори кон палестинска држава и предвидува привремена меѓународна стабилизациска мисија во Газа. Резултатот од гласањето беше 142 „за“, 10 „против“ и 12 „воздржани“.

Листата на држави што гласаа против ја предводеа Израел и САД, а со нив се изјаснија и Унгарија, Аргентина, Микронезија, Науру, Папуа Нова Гвинеја, Палау, Парагвај и Тонга. Меѓу воздржаните, покрај Северна Македонија, беа Чешка, Камерун, ДР Конго, Еквадор, Етиопија, Албанија, Фиџи, Гватемала, Самоа, Молдавија и Јужен Судан. Од членките на Европската унија единствено Чешка се воздржа, додека Унгарија гласаше против; меѓу кандидатите за членство, Албанија и Северна Македонија се издвојуваат како воздржани, а во групата се вбројува и Молдавија.

Текстот на декларацијата инсистира Хамас да се разоружа и да го предаде управувањето со Појасот Газа на Палестинската самоуправа, со силна меѓународна поддршка и присуство на привремена мисија под мандат на Советот за безбедност за заштита на цивилите и за обезбедување безбедносни гаранции и за Палестина и за Израел. Во исто време се повикува Израел да се обврзе на решение со две држави, што израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху го отфрли само неколку часа пред гласањето, повторувајќи дека неговата влада нема да прифати палестинска држава.

Париското и ријадското посредништво зад декларацијата го одразува обидот на широк меѓународен фронт да се изгради минимален консензус: остро осудување на нападите на Хамас и паралелна поддршка за политички процес што би ја вратил Палестинската самоуправа во Газа. Поддршката за текстот дојде и од земји што традиционално важат за блиски до Израел, како Германија, што дополнително ја нагласи изолацијата на противниците на декларацијата во салата на ОН.

Гласањето, според организаторите, треба да го отвори патот кон еднодневна конференција во Њујорк непосредно пред Неделата на високо ниво на Генералното собрание, на која повеќе држави – меѓу нив се споменуваат Обединетото Кралство, Канада и Австралија – би објавиле формално признавање на државата Палестина. Иако признанието веќе го има од големо мнозинство членки на ОН, две големи европски земји, Германија и Италија, засега не планираат чекор во тој правец; Рим дури и јавно предупреди дека предвремено признавање би било контрапродуктивно, а германската позиција останува дека процесот мора да биде дел од поширок мировен аранжман.

Паралелно, низ Европа се забележува тренд на ограничувања кон стоките од израелските населби во окупираните територии. Словенија донесе национална забрана за увоз, Шпанија соопшти дека ќе спроведува ембарго на производи од населбите како дел од пошироки мерки, а Холандија најави скорешна забрана на национално ниво. Белгија, пак, презентираше пакет санкции што вклучува и забрана за увоз на стоки од населбите. Овие чекори, иако различни по обем и стадиум на имплементација, ја отсликуваат растечката подготвеност на европските влади да ги усогласат трговските режими со меѓународното право за статусот на населбите.

Израел реагираше остро на исходот во ОН. Амбасадорот Дани Данон порача дека резолуцијата не е сериозен обид за мир, туку „театар“ чиј единствен бенефит го има Хамас, оценка што се вклопи во пошироката критика од Тел Авив и Вашингтон дека декларацијата е еднострана и штетна за тековните дипломатски напори.