Додека богатите држави ја забораваат климатската битка, Кина инвестира рекордно во зелена енергија. „Северот се умори, но југот се движи“, предупредува претседавачот на COP30.
Богатите земји го губат ентузијазмот за борбата против климатската криза, додека Кина станува глобален лидер во производството и користењето на зелена енергија – предупреди Андре Кореа до Лаго, бразилски дипломат и претседавач со Конференцијата за климатски промени на ОН (COP30), што започнува денес во Белем, во срцето на Амазонија.
„Се чини дека ентузијазмот на глобалниот север опаѓа, но тоа покажува дека глобалниот југ се движи напред,“ изјави до Лаго. „Кина создава решенија кои не се само за неа – евтините соларни панели денес се користат насекаде во светот. Ако мислиме на иднината на климата, тоа е добра вест.“
COP30 – последна шанса да се спаси целта од 1,5°C
На конференцијата ќе учествуваат министри и високи претставници од 194 земји, кои треба да договорaт планови за ограничување на глобалното затоплување на максимум 1,5°C – целта поставена со Парискиот договор.
Главна точка на агендата ќе бидат националните планови за намалување на стакленичките гасови. Сегашните политики водат кон опасно затоплување од 2,5°C, што би предизвикало катастрофални последици за милиони луѓе.
Илана Сеид, амбасадорка на Палау и портпарол на Алијансата на мали островски држави (AOSIS), порача дека светот мора да се разбуди:
„Досегашниот напредок е недоволен. Мора да реагираме веднаш – инаку не знаеме каде одиме,“ изјави таа.
Бразил бара акција, а не само зборови
Домаќините на COP30 – Бразил – повикуваат на „имплементација“: време е да се спроведат веќе дадените ветувања за намалување на емисиите, тројно зголемување на обновливите извори до 2030 година и двојно зголемување на енергетската ефикасност.
Но, AOSIS предупредува дека само овие мерки не се доволни. „Целта од 1,5°C мора да биде нашата северна ѕвезда,“ вели Сеид. „Мора да признаеме дека колективно заостануваме и да најдеме начин да одговориме.“
Големите зборуваат, а не плаќаат
Сиромашните земји бараат јасен план за тоа кога и како ќе ги добијат ветените фондови за заштита од климатските катастрофи. Без финансиска поддршка, велат тие, сите декларации остануваат само на хартија.
Но, конференцијата започнува со нов скандал: ветувањето од COP26 за намалување на метанот за 30% до 2030 година е веќе прекршено.
Податоците на компанијата за сателитска анализа Kayrros покажуваат дека емисиите од некои од главните потписнички – САД, Австралија, Кувајт, Туркменистан, Узбекистан и Ирак – се зголемени за 8,5% во однос на 2020 година.
„И покрај сите ветувања, метанските емисии растат. Тоа е алармантно,“ изјави Антоан Ростанд, претседател на Kayrros.
Метанот е гас кој е 80 пати поштетен од јаглерод диоксидот, и одговорен е за околу една третина од досегашното затоплување.
Дурвуд Заелке, претседател на Институтот за управување и одржлив развој, смета дека е време за нов, обврзувачки договор:
„Доброволните ветувања не се доволни. Потребен ни е вистински глобален договор за метан, со јасни обврски и рокови.“
Последен повик за планетата
COP30 се одржува во момент кога климатските промени веќе предизвикуваат катастрофи ширум светот – од поплави во Европа до пожари во Австралија. Додека богатите земји дебатираат, земјите од глобалниот југ се соочуваат со реалните последици.
Како што рече бразилскиот претседавач до Лаго:
„Ное не ја градел арката за време на потопот – ја градел пред него. Можеби нема да ни треба, но ако ни затреба, ќе бидеме среќни што ја имаме.“

