Skip to content
Новиот мировен предло ги вклучи алармите во европските престолнини бидејќи не содржи ништо повеќе од „листата на желби на Путин“.
Олександар ЛЕВЧЕНКО*
Киев е повеќе заинтересиран за воспоставување мир од кој било друг, постојано ја потврдува својата подготвеност за преговори и ги поддржува мировните напори на Доналд Трамп, но ги брани виталните позиции за Украина и Европа во преговорите. Европа веќе плаќа за својата одбрана, бидејќи американскиот претседател ѝ наложи лично да се грижи за прашањето за завршување на војната во Украина, па затоа има легитимно право да биде учесник и развивач на мировни планови за завршување на руско-украинската војна.
Мировните договори треба да ја гарантираат невозможноста за нова руска инвазија на Украина и избувнување на уште поразорна војна во Европа во иднина. Затоа, Путин не може да ги добие украинските територии окупирани со воени средства како награда за завршување на агресивната војна. Секој мировен план мора да предвиди почитување не само на суверенитетот, туку и на територијалниот интегритет на Украина. Ова е предвидено со Повелбата на ООН и многу меѓународни конвенции. Затоа, Украина, која, за разлика од Руската Федерација, е членка основач на ООН, не може да го игнорира важечкото меѓународно право, исто како Русија и Соединетите Американски Држави, кои се исто така постојани членки на главното тело за мир и безбедност во светот – Советот за безбедност на ООН. Тоа е, признавањето на руската анексија на нелегално окупираните украински територии Крим и Донбас не е само понижување на државата Украина и украинскиот народ, туку и сериозно кршење на важечкото меѓународно право. И ако некој мисли дека може да го прекрши меѓународното право без да биде повикан на одговорност, тогаш тоа е сосема погрешен начин на размислување. Или ги почитувате нормите и принципите на ООН, или ја напуштате единствената светска организација со универзален карактер. Покрај тоа, секој мировен план мора да ги земе предвид ставовите на Киев и Европа. Мировен договор со воени ограничувања за Украина во врска со забраната за членство на Украина во НАТО, ограничувањето на бројот на украинските вооружени сили и барањето за стационирање воена авијација добиена од партнери исклучиво надвор од Украина е покана до Путин да започне нова војна во блиска иднина, што значи дека таков концепт е штетен не само за Украина, туку и за одржување на траен мир. Мировниот план со компромиси предвидува дека двете страни, не само Украина, треба да направат отстапки. А прогласувањето на правото на Украина да се приклучи на ЕУ не е отстапка. Ова прашање воопшто не ги засега Русија и САД. Кремљ и Путин не покажуваат подготвеност за компромис. И тоа е очигледно од сите постапки на руската страна, која бара воведување одредба за амнестија за учесниците во конфликтот и истиот ден уништува облакодер во Тернопил, каде што загинаа 50 цивили. Москва сака да избегне одговорност за уништувањето на 70 илјади мирни жители на Мариупол, мачењето на мирното украинско население на Буча и други градови и села на привремено окупираните територии на Украина. И тоа за време на 80-годишнината од Нирнбершкиот трибунал, кој ги донесе сите најголеми злосторници од Втората светска војна пред лицето на правдата. Моралното влијание на смртната казна имаше огромен ефект. Во Европа немаше големи војни 75 години. И дури и помалите, на територијата на поранешна Југославија, завршија со меѓународно правно гонење на убијците на цивилното население. Меѓународниот кривичен трибунал за поранешна Југославија се занимаваше со нив. Патем, сите војни во поранешна Југославија завршија без никакви територијални загуби за која било страна. Покрај тоа, претседателот Трамп е горд на својот личен ангажман во завршувањето на ерменско-азербејџанската војна. Таму, според неговите резултати, страните исто така останале во рамките на нивните меѓународно признати граници. Затоа, воопшто не е јасно зошто Украина треба да се откаже од своите територии.
Во меѓувреме, висока украинска воена делегација одржа состанок во Киев со американската делегација предводена од генералот Даниел Дрискол. Консултациите што започнаа претходниот ден на ниво на претседателот на Украина продолжија. Тие разговараа за пристапите за воспоставување праведен мир, редоследот на следните чекори и реалните формати за понатамошен дијалог. Украина внимателно ги проучува сите предлози на своите партнери и јасно го артикулира својот став.
Интересно е што во време кога сите дискутираат за мировни планови, Путин се појавува пред медиумите во воена униформа и изјавува дека целите на „специјалната воена операција“ мора да се исполнат. Дури кога САД воведоа нови санкции врз Русија, Путин итно испрати претставници да преговараат. Тој го разбира само јазикот на силата и акцијата. Тој не се плаши од зборови.
Запирањето на војната, убивањето и уништувањето е најважната задача денес. Единствената страна што сака да ги наруши преговорите е Русија. Украина, Европа и САД мора да дејствуваат заедно за да го спречат Путин да го попречи процесот на преговори. И кога мировниот план ќе се појави на Денот на достоинството и слободата на Украина, Киев очигледно не може да прифати работи што го понижуваат достоинството и слободата на украинскиот народ. Со сосед како Русија, одбраната на сопственото достоинство, слобода и независност е исклучително тешка задача, но без тоа, украинскиот народ не може да се спаси. И затоа е толку важно Украинците да не се откажуваат, да ги бранат принципиелните работи и, благодарение на својата сила, да го променат текот на историјата за да живее и да се развива Украина.
Европските партнери на Киев исто така добро го разбираат ова. Германскиот канцелар Фридрих Мерц ги откажа своите планови за петок за итен телефонски разговор со украинскиот претседател Володимир Зеленски и други европски лидери во врска со планот на САД и Русија за прекин на војната во Украина, објави Блумберг. Се очекува францускиот претседател Емануел Макрон и британскиот премиер Кир Стармер да се приклучат на разговорот. Европските лидери ќе се сретнат и во сабота на самитот на Г20 во Јужна Африка за да разговараат за следните чекори. Се очекува финскиот претседател Александар Стаб да се придружи на состанокот. Европските лидери, исто така, се обидуваат да договорат телефонски разговор со Соединетите Американски Држави за да разговараат за иницијативата.
Шефицата за надворешна политика на ЕУ, Каја Калас, нагласи дека секој мировен договор мора да ги вклучи европските земји и самата Украина. Францускиот министер за Европа и надворешни работи Жан-Ноел Баро нагласи дека мирот не може да се постигне со капитулација на Украина. А полскиот министер за надворешни работи, Радослав Сикорски, потсети дека „безбедноста на Европа е во прашање, Европа е главен играч и Европа се стреми да го намали потенцијалот на агресорот, а не да наметнува ограничувања на способноста на жртвата да се одбрани“.
Според „Американ Политико“, мировниот план на Виткоф-Дмитриев „ги вклучи алармите во европските престолнини“ бидејќи не содржеше ништо повеќе од „листата на желби на Путин“. Покрај тоа, Европејците беа иритирани од „бруталната реализација“: не можеа да купат место на преговарачката маса кога се согласија целосно да ги покријат трошоците за воена помош за Украина. Сега, според британскиот „Тајм“, европските лидери се откажаа од надежта дека наскоро ќе се појави одржлив мировен план, и сè е поверојатно дека владите на ЕУ ќе користат 140 милијарди евра замрзнати руски средства за да ѝ помогнат на Украина. Тоа ќе биде доволно за да се води војна уште две години.
Шефот на германското Министерство за надворешни работи, Јохан Вадефул, рече дека „мировниот план“ предложен од САД за Украина не е конечен. Ова го објавува „Ројтерс“. Министерот истакна дека го гледа „мировниот план“ како список на прашања што треба итно да се разгледаат меѓу Украина и Русија. „Ставот на Германија е европска позиција, што значи дека ја поддржуваме Украина. Сакаме да осигуриме дека Украина може да разговара за овие прашања од позиција на сила“, додаде Вадефул. Германија ќе ја зајакне својата поддршка за Украина со ракети со долг дострел.
Украинскиот претседател Володимир Зеленски и американскиот лидер Доналд Трамп ќе одржат телефонски разговор следната недела за да разговараат за „план за решение“ предложен за Украина, објави Скај њуз, повикувајќи се на извори во Европската Унија. Според изданието, пред тоа, В. Зеленски ќе одржи консултации за овој план со лидерите на Велика Британија, Франција, Италија и Германија.
Лидерите на Велика Британија, Франција и Германија – премиерот Кир Стармер, претседателот Емануел Макрон и канцеларот Фридрих Мерц – ја изразија својата поддршка за Украина откако разговараа за новиот американски мировен план со претседателот Володимир Зеленски. Изданието сугерира дека планот, објавен еден ден претходно, речиси сигурно ќе наиде на отпор од Европа. Поточно, според извори на Скај њуз, предлогот беше силно критикуван за време на вчерашниот состанок на министрите за надворешни работи на ЕУ во Брисел. Особено остри приговори дојдоа од Полска, Италија, Франција, Литванија и Германија.
*Олександар ЛЕВЧЕНКО e поранешен украински амбасадор во Хрватска и Босна и Херцеговина
