Skip to content
Повластената стапка на ДДВ од 5% за новоизградени станови ќе продолжи да важи и по 1 јануари 2026 година, откако во Собранието беа усвоени измени и дополнувања на Законот за данок на додадена вредност. Според објавата на Министерството за финансии, продолжувањето е дефинирано за периодот од 1 јануари 2026 до 31 декември 2028 година.
Мерката, како што е формулирана, се однесува на првиот промет на станбени згради и станови, во делот во кој се користат за станбени цели, и тоа кога прометот се извршува во рок до пет години по изградбата. Во пракса, тоа најчесто значи купување „директно од инвеститор“ при првата продажба на новиот објект, а не препродажба меѓу физички лица.
Ова продолжување е важно затоа што, според досегашното законско решение, повластената стапка беше временски ограничена до 31 декември 2025 година. Ако не се донесеа измените, од јануари 2026 година стапката за овој тип промет ќе се враќаше на општите 18%, што директно ќе се прелееше во пресметката на крајната цена, особено во сегментот на новоградба каде ДДВ е составен дел од фактурата.
Колкав е ефектот во бројки зависи од тоа како е договорена и прикажана цената (дали е со или без ДДВ), како и од квадратурата и локацијата. Но разликата меѓу 18% и 5% е 13 процентни поени: ако нето-вредноста на станот е 100.000 евра, разликата во ДДВ би била 13.000 евра. Во јавната дебата, пратеничката Катерина Димитровска ја претстави мерката како начин да се избегне нов ценовен шок на веќе скап пазар и посочи дека за стан од околу 70 квадрати заштедата може да достигне и до 15.000 евра, зависно од купопродажната цена.
За купувачите, пораката е двојна. Од една страна, продолжувањето на 5% создава предвидливост и ја намалува веројатноста за „административно“ поскапување на новите станови на самиот старт на 2026 година. Од друга страна, тоа само по себе не е гаранција дека секој инвеститор ќе ја пренесе целата разлика во финална цена, особено во средини каде побарувачката е висока и цените се формираат под притисок на пазарни очекувања, кредити и понуда на парцели.
Во договорите и фактурите најчесто клучно е да се види дали станот се продава како дел од првиот промет што влегува во режимот на 5%, дали објектот е во законскиот рок по изградбата и како е наведена цената во огласот и преддоговорот. Токму таму се „крие“ реалната разлика меѓу тоа што изгледа како даночна мерка на хартија и тоа што купувачот ќе го плати на крај.