Skip to content
Родовата еднаквост сè уште е „300 години назад“ – остро предупредување од Обединетите нации, бидејќи повторно се слави Меѓународниот ден на жената.
Во понеделникот, за време на отворањето на седницата на Комисијата за статусот на жените, генералниот секретар на ОН, Антонио Гутереш, исто така рече дека правата на жените се „злоупотребуваат, се загрозуваат и се прекршуваат низ целиот свет“.
„Жените и девојките се избришани од јавниот живот“.
Но, и покрај тоа што сугерираат шансите, сè уште има многу жени кои ја водат борбата за тоа во кое веруваат и се надеваат на подобар свет.
Еве само неколку:
Борба за правата на абортусот во Полска
Едно од „најопасните места за трудници во Полска е болницата“. Вака тврди, Марта Лемпарт, активистка која го основала штрајкот на жените во Полска.
Таа е само една од илјадниците активисти во Полска кои се обидуваат да ја направат репродуктивната здравствена заштита подостапна. Земјата, често е рангирана меѓу најтешките места за легален абортус во Европската унија.
И зошто таа ги смета болниците толку опасни? „Лекарите ќе го стават животот на мајката и нејзините права под правата на фетусот“, рече Лемпарт.
„Нема ни да ѝ обезбедат легален абортус“.
Во источноевропската земја постапката е речиси целосно забранета. И на некои трудници во екстремни ситуации им е одбиен ефикасен третман, со цел да се заштити фетусот.
Но, Лемпарт тврдеше дека поради делувањето на активиските, сè уште има надеж во Полска.
Кога ја започна својата работа во 2016 година, поддршката за легализација на абортуси изнесуваше околу 37%. Но, таа бројка оттогаш порасна на 70%, покажуваат анкетите.
И таа додаде дека „сега има друга опција “ за луѓето кои сакаат да пристапат до абортуси во земјата.
„Го имаме овој подземен систем, систем кој отсекогаш бил таму“, рече таа.
„Но, веќе не е ни под земја. Тоа е целосно разработен систем кој им обезбедува на жените репродуктивна нега. По протестите во 2020 година, сите ја знаат масовноста за „Абортуси без граници“.
„Стана како национален спорт да се стави својот број насекаде“.
Поддршка на транс заедницата во Украина
Кога започна војната во Украина, станот на Анастасија Јева Домани стана хуманитарен центар за транс заедницата во земјата.
„Нашата цел не беше да ја мобилизираме заедницата, да не се залагаме или да го промениме законодавството, туку да им помогнеме на луѓето прво, со храна, пари, хормони и лекови“, изјави Домани, ко-основачот на Кохорт, за Еуроњус.
За некои транс жени кои живеат во Украина, помошта може да значи и правна поддршка. Тоа е затоа што многу членови на транс заедницата имаат родови маркери на нивната документација кои не се совпаѓаат со нивниот вистински пол – како што се транс жените кои имаат машки пол маркери.
Ова може да предизвика проблеми за транс жените кои се обидуваат да побегнат од Украина поради забраната за воено способни мажи да ја напуштат земјата. И, исто така, може да создаде предизвици кога станува збор за наредбите за мобилизација за приклучување во армијата.
„Има градови каде што беа доделени многу наредби за мобилизација. И така, луѓето се плашат дури и да излезат на улица или на кое било јавно место“, рече таа.
Поради ова, нејзината организација им помага на овие жени да добијат правна поддршка за да ги отстранат нивните имиња од воената регистрација на Украина или да ги добијат вистинските документи за да се преселат во странство.
Домани, исто така, помага да се обучи следната генерација транс-активисти за јавно говорење, основи на застапување и правна поддршка.
На почетокот на целосната инвазија на Русија на Украина, помеѓу 1.000 и 2.000 членови на украинската транс заедница можеа да ја напуштат земјата. Но, многу од нив беа и самите активисти за човекови права, оставајќи дупка што требаше да се пополни.
За да го направи ова, Домани помага да се организираат две конференции во Киев и Лавов подоцна во март. „Во услови на затемнување од ракетни напади, ние се обидуваме да инвестираме во децата и да ја обучуваме не само транс заедницата, туку и нашите сојузници“, рече таа.
„Застанување“ зад климата
Како и многу луѓе од нејзината генерација, Зана Ванрентергем првпат се заинтересира за климатскиот активизам кога го гледаше документарниот филм An Inconvenient Truth, предводен од поранешниот американски потпретседател Ал Гор.
Таа потоа се приклучи на групата за климатски активисти во Белгија наречена Climate Express пред да стане проект лидер во Greenpeace Belgium – група која се обидува да ја оддалечи земјата од фосилните горива.
Ефектите од климатските промени стануваат сè поочигледни во Европа, предизвикувајќи сè повеќе луѓе да се вклучат во активизам. „Никогаш не сум видел толку многу луѓе да се залагаат за климата“, рече таа за Еуроњус.
-Никогаш не сум видела толку многу баби и дедовци и млади луѓе и тинејџери кои активно се обидуваат да променат нешто.
Во текот на изминатите 40 години, настаните поврзани со климата предизвикаа повеќе од 487 милијарди евра загуби во блокот, според Европската унија. И во изминатите 40 години, се смета дека повеќе од 138.000 луѓе починале поради екстремни природни настани поврзани со климата во Европа.
Има многу малку луѓе кои сега се живи во Европа и кои не доживеале огромно количество топлотни бранови, шумски пожари или суша. Треба само да го олабавите обрачот и да видите дека климатските промени се случуваат, а тоа до одреден степен влијае на егзистенцијата на секој Европеец, додаде таа.
Промена на ставовите во Украина
За многу активисти во Украина, како што е Таја Герасимова, војната предизвика драстична трансформација и во начинот на работа и во односот на јавноста кон жените.
Герасимова е една од членките на Женскиот марш на Украина, група која редовно организираше маршеви за правата на жените пред целосната инвазија.
Нивната главна цел во тоа време: да го натераат Киев да ја ратификува Истанбулската конвенција, меѓународен договор кој бара од нациите активна борба против домашната злоупотреба.
Откако започна војната, групата брзо се трансформираше во хуманитарен центар, одговарајќи на преку 35.000 барања за помош, создавајќи три нови засолништа и помагајќи им на околу 7.000 луѓе да најдат станови во странство.
Но, додека Герасимова ги опиша жените како „најранливата група во Украина“ – особено ако се грижат за многу деца, стари лица или лица со попреченост – таа додаде дека била сведок и на промена на сексистичките ставови во текот на изминатата година. .
Во 2018 година, 29% од луѓето кои одговориле на анкетата на украинската невладина организација Инсајт се согласиле со изјавата: „Жените секогаш треба да ги слушаат своите сопрузи“.
Во 2022 година тој број падна на 8%. Слично се случи и за други прашања, како „Жената треба да ги извршува сите домашни работи и во секој случај да биде добра домаќинка“ – при што 43% од испитаниците се согласиле со изјавата во 2018 година и само 2% го сториле истото во 2022 година.
Таа промена, според Герасимова, делумно е затоа што „жените станаа малку повидливи во општествениот живот за време на војната. Сега има многу жени волонтери, жени кои се приклучуваат на армијата и волонтираат за хуманитарна помош“, рече таа.
Друга причина, тврди таа, е тоа што организаторите почнале да велат: „ако се спротивставуваме на Русија, мора да се спротивставиме и на овие стари традиционални вредности“.
Таа додаде дека наместо да се движи кон „руските вредности“, јавноста треба да се движи во спротивна насока кон „родовата еднаквост и европските вредности“.
Извор Еуроњус
Подготви А.В
