Skip to content
Руската инвазија на Украина трае повеќе од 500 дена, предизвикувајќи ужасни непотребни смртни случаи на десетици илјади Украинци и Руси. Рускиот претседател Владимир Путин, незадоволен од степенот на уништување на објектите од цивилно, верско и културно наследство низ цела Украина и лут што гордиот украински народ не се предава на неговата брутална агресија, сега ја користи храната како оружје, одлучувајќи да ја повлече Русија од Црноморската иницијатива за житарки и со напади на магацини на украинско жито наменето за извоз на светскиот пазар. Овој непромислен чин ги загрозува животите на безброј обични луѓе ширум светот, особено на сиромашните и оние кои живеат во делови од светот каде што нема доволно храна.
Украина долго време е еден од најголемите светски извори на жито, кои главно се испорачуваат надвор од земјата преку пристаништата на Црното Море. Со цел да го казни храбриот украински народ за нивната херојска одбрана од неговата агресија, руската влада сега намерно избира да ја загрози глобалната безбедност на храната и стабилноста на цените во Африка, Азија и другите региони кои зависат од извозот од тие пристаништа. Руската влада непромислено избра да им наштети на милиони обични луѓе ширум светот, кои живеат илјадници километри подалеку од Украина, потенцијално ставајќи ги во опасност нивните животи, со цел да ги постигне своите агресивни намери да доминира со својот сосед.
Црноморската иницијатива за жито, договор стар еден година меѓу Обединетите нации и Турција за да се обезбеди проток на житарки и други прехранбени производи од украинските пристаништа, овозможи испорака на речиси 33 милиони метрички тони украински жито и прехранбени производи. Покрај зголемувањето на глобалната безбедност на храната, тој договор придонесе за стабилизирање и намалување на цените на храната за речиси 20 проценти, откако цените пораснаа по неиспровоцираната и брутална масивна руска инвазија на Украина.
И покрај успехот на договорот, на 17 јули 2023 година, Русија се повлече од Црноморската иницијатива за житарки, и како резултат на тоа, цените на житото вртоглаво пораснаа. Но, Русија не застана тука и го засили својот напад врз безбедноста на храната со гаѓање на силоси за жито и друга пристанишна инфраструктура во Украина и заканувајќи им се на товарни бродови од трети земји со свои напади доколку се обидат да натоварат жито од украинските пристаништа. Ова е сериозно прашање и не може да се гледа само како спор меѓу Украина и Русија. Всушност, како дел од Црноморската иницијатива, Светската програма за храна на ОН, која им помага да се хранат луѓето ширум светот, набави повеќе од половина од вкупното зрно пченица од Украина. Реалноста е јасна – на светот му треба украинско жито.
Меѓународниот монетарен фонд проценува дека повлекувањето на Русија од Црноморската иницијатива ќе ги зголеми светските цени на житото за 10-15 проценти. Секој процентен поен раст на цената на житото ја турка храната надвор од дофатот на ранливите делови од светското население. Покрај тоа, Русија користи зголемени цени за сопствениот извоз, додека украинското жито го држи надвор од пазарот и ги лишува луѓето ширум светот од основната храна што им е потребна за да преживеат.
Русија ги презеде овие активности во време кога светот веќе доживува алармантно зголемување на несигурноста на храната поради конфликти и ефектите од климатските промени. Повеќе од половина од храната и две третини од пченицата од Црноморската иницијатива за жито оди во земјите во развој, вклучително и некои од најнебезбедните прехранбени региони во светот, како што се Рогот на Африка, Сахел, Јемен и Авганистан. Иницијативата помогна да се намалат тешкотиите во најсиромашните земји во светот со носење жито на глобалните пазари и придонесувајќи за пониски цени на храната за сите. Без оваа иницијатива, глобалната безбедност на храната страда, што резултира со уште повеќе жртви на бруталната агресија на Русија против нејзиниот суверен сосед.
И покрај лажните тврдења на Русија за спротивното, САД не воведоа санкции за извозот на руски земјоделски производи. Причината е посветеноста на САД на глобалната безбедност на храната. Рускиот земјоделски извоз се врати на нивото од пред војната. Исто така, ОН го олеснија рускиот извоз на храна, координирајќи се со приватниот сектор и Соединетите Американски Држави, ЕУ и Обединетото Кралство за да се решат сите руски грижи, иако санкциите на Г7 не се однесуваат на рускиот извоз на храна и ѓубрива.
Лидерите од целиот свет, вклучително и Африканската унија, Обединетите нации и папата Франциск, ја повикаа Русија повторно да се приклучи на Црноморската иницијатива за житарки – а истото го направија и САД. Русија мора да престане со своите сурови акции кои им штетат на невините Руси и Украинци, а сега и на невините луѓе кои се илјадници километри оддалечени од конфликтот. Русија мора да дозволи испорака на витални житарки со кои се хранат милиони луѓе ширум светот. Мора да престане да ги напаѓа магацините за жито и пристаништата и мора да престане да им се заканува на бродовите на земјите кои не се вклучени во војната. Едноставно кажано, Русија мора да престане да ја користи храната како оружје.
Авторска статија на амбасадорката на САД во Црна Гора, Џуди Рајзинг Рајнке
(Агенција МИНА/МИА)
