Skip to content
Студениот бран што пролетва ја погоди Турција не удри само врз овошните насади, туку и врз глобалниот пазар на лешници, туркајќи ги цените нагоре уште пред жетвата. Како најголем светски производител, Турција бележи значителен пад на родот по еден од најсилните земјоделски мразови во поновата историја — удар што министерот за земјоделство Ибрахим Јумакли го опиша како невиден со години. Експертите причината ја лоцираат во климатските промени и порастот на екстремните временски настани.
Цените се искачија пред жетвата
Според платформата Vesper BV, еден тон турски лешници сега чини околу 9.400 евра (околу 10.900 долари) — раст од приближно 34% од почетокот на годината. Хамбуршката трговска куќа Schluter & Maack проценува и околу 40% поскапување по мразот. Околу 60% од светското производство доаѓа од турскиот брег на Црното Море — „зеленото злато“ на регионот од кое големите чоколадерии, меѓу нив и Ferrero, ги снабдуваат своите линии.
Политика на откуп и поширок агро-пад
Државниот завод за жито ја покачи минималната откупна цена за сезоната 2025–2026 на 195 турски лири (≈4,80 долари) за килограм. Турската централна банка предупреди на привремено поскапување на храната, а TurkStat процени дека производството на овошје, пијалаци и зачински култури во 2025 ќе падне на 21,4 милиони тони — за 24,4% помалку од лани.
Удар врз чоколадната индустрија
Комбинацијата од поскап лешник и претходните рекордни цени на какаото и кафето создава дополнителен притисок врз производителите. Ritter Sport вели дека мразот и високите цени се „масивен двоен товар“ на страната на суровините. Најизложен останува најголемиот купувач на лешници — Ferrero, кој набавува околу една третина од глобалното производство, но компанијата уверува дека нема прекини во снабдувањето благодарение на диверзификацијата со Италија, Чиле и САД. Во германската малопродажба, анализи покажуваат поскапувања на повеќе познати производи од 10% до 65% од 2022 година наваму — тренд што ја надминува просечната инфлација.
Што следува за потрошувачите
Ако жетвата остане слаба и побарувачката стабилна, цените на лешникот може да задржат висок плато и да се прелеат во финалните производи — од намази и чоколади до пекарски артикли. Вишоците од претходни години и подобрите приноси во други земји можат делумно да го амортизираат ударот, но ризикот од нови ценовни корекции останува висок.
