Договорот за минерали е гаранција дека Трамп нема да ја запре воената и економската помош за Украина

Речиси во исто време кога беше потпишан договорот за минерали меѓу САД и Украина, администрацијата на американскиот претседател Доналд Трамп одобри испорака на оружје во вредност од 50 милиони долари на Украина преку директна комерцијална продажба (DCS).

Олександар ЛЕВЧЕНКО*

Министерката за економија на Украина Јулија Свириденко и секретарот на Министерството за финансии на САД Скот Бесент потпишаа Договор за основање на американско-украински инвестициски фонд за обнова. Скот Бесант рече дека договорот ѝ сигнализира на Русија дека администрацијата на американскиот претседател Доналд Трамп е „посветена на мировен процес насочен кон слободна, суверена и просперитетна Украина на долг рок“. Украинската министерка за економија Јулија Свириденко смета дека станува збор за договор во кој САД ја нагласуваат својата посветеност на безбедноста, закрепнувањето и реконструкцијата на Украина.

Во согласност со Договорот за економско партнерство и основањето на Инвестицискиот фонд за реконструкција, фондот ќе обезбеди финансирање за критично важни проекти во областа на развојот на минералните ресурси, што ќе придонесе за развојот на украинската економија. Средствата на Фондот ќе бидат инвестирани исклучиво во Украина – во рударски проекти или реконструкција на инфраструктурата.

Во исто време, Украина ја задржува целосната контрола врз сопствените ресурси и ќе привлече глобални инвестиции. Сите ресурси на украинска територија и во територијалните води припаѓаат исклучиво на Украина. Украинската држава ќе одреди каде и што ќе се извлекува. Подземјето исто така останува во украинска сопственост, а самиот Фонд е формиран на основа 50/50. Договорот не содржи никакво споменување на долгот на Украина кон Соединетите Американски Држави, а спроведувањето на договорот ќе им овозможи на двете земји да го зголемат својот економски потенцијал преку еднаква соработка и инвестиции. Се очекува дека договорот ќе стане сигнал за другите глобални играчи дека е можно сигурна соработка со Украина на долг рок. Приходите и придонесите на Фондот не се оданочуваат ниту во САД ниту во Украина, така што инвестицијата носи највисоки можни резултати.

САД директно придонесуваат со средства во Фондот, а може да го сторат тоа и со нова воена помош – на пример, системи за воздушна одбрана за Украина. Киев очекува дека во првите 10 години профитот и приходите на фондот нема да бидат распределени, туку ќе можат да се инвестираат само во Украина – во нови проекти или реконструкција.

Претседателот Доналд Трамп реагираше на потпишувањето на договор за природни ресурси меѓу Соединетите Американски Држави и Украина, за кој верува дека ќе ги „заштити“ инвестициите и финансиската помош на Вашингтон за Киев.

„Имаме договор според кој нашите пари се безбедни и можеме да започнеме со производство. Тоа е добро и за Украина бидејќи американското присуство на производствените места ќе помогне во заштитата на земјата и ќе спречи натрапници да се мешаат во областите каде што ќе се извршува работата“, рече американскиот претседател.

Американскиот државен секретар М. Рубио го нарече договорот важен чекор кон завршување на војната.

„Потпишаниот договор му даде на Киев извесна доверба дека американскиот лидер Доналд Трамп нема да се откаже од својата поддршка за мировните преговори“, забележува Блумберг.

Договорот им дава на Соединетите Американски Држави привилегиран пристап до нови инвестициски проекти во развојот на природните ресурси на Украина.

„Ова се смета за клучен фактор во одржувањето на добрата волја на Трамп“, а договорот за ресурси се чини дека ги враќа Зеленски и Украина во добрата милост на Трамп, барем засега, резимира Блумберг.

Потпишувањето на договорот стави крај на долгите и спорни преговори и ги врати двете земји од позицијата на несогласување. Сепак, остануваат многу прашања за обемот на идната поддршка на САД, особено дали Трамп ќе обезбеди поголема воена помош. Сега, пишува Блумберг, фокусот исклучиво ќе се префрли на преговорите за мировен договор.

Мнозинството американски сенатори ја поддржуваат легислативата со која би се вовеле „разорни“ нови санкции врз Русија и царини за земјите што купуваат нејзина нафта, гас и други клучни стоки, освен ако Владимир Путин не започне сериозни преговори за ставање крај на војната во Украина. Според нацрт-законот, казните би вклучувале царина од 500% за увоз од земји што купуваат руска нафта, нафтени производи, природен гас или ураниум. Други санкции, исто така, ќе им забранат на американските граѓани да купуваат руски државен долг. Влијателниот републикански сенатор Греам, кој е главен автор на законот, верува дека рускиот лидер „би направил огромна грешка обидувајќи се да си игра со Вашингтон. „Кога претседателот Трамп ќе помисли дека сме стигнале до ќорсокак, тогаш ќе чека акција“, додаде Греам. Тој нагласи дека Путин на крајот ќе мора да избере помеѓу преговори со Трамп за завршување на војната или „уништување“ на руската економија.

Речиси во исто време, администрацијата на американскиот претседател Доналд Трамп одобри испорака на оружје во вредност од 50 милиони долари на Украина преку директна комерцијална продажба (DCS). Конкретниот список на оружје што ќе го добие Киев сè уште не е објавен. Претходно, украинскиот претседател Володимир Зеленски ја објави својата намера да купи системи за воздушна одбрана и друго оружје од Соединетите Држави во вредност од 30 до 50 милијарди долари, како дел од стратешко партнерство како гаранција за идната безбедност. Од 2015 до 2023 година, Соединетите Американски Држави тивко дозволија континуиран извоз на одбранбени производи и услуги во Украина преку системот DCS. Сите DCS работат тивко, не се објавуваат јавно поради продажбата на воена опрема во странство. Документарните регистри на Конгресот на САД содржат потврда дека администрацијата на Трамп се подготвува да продаде воени производи на Украина во износ од најмалку 50 милиони долари. Ова е прв ваков случај под новата администрација. Според весникот „Тајмс“, американскиот претседател верува дека ако Русија ја победи Украина, вината ќе падне врз него. Затоа, Д. Трамп нема да ја запре воената и економската помош за Украина.

*Олександар ЛЕВЧЕНКО e поранешен украински амбасадор во Хрватска и Босна и Херцеговина