Skip to content
Со секој наш чекор поблиску до ЕУ, нервозата кај „бранителите“ на нашиот јазик и идентитет се зголемува. Знаат тие многу добро дека со зачленување во ЕУ секој официјален документ ќе биде преведуван на македонски јазик. И ќе пишува дека е македонски јазик. Без фусности, без додавки, без објаснувања. Чисто, прецизно, македонски јазик.
Ацо ЛУКАРОСКИ
Академик Катица Ќулавкова, загрижена за статусот на македонскиот јазик, во едно интервју пред неколку дена ја критикуваше власта дека врши маргинализација на нашиот јазик. Ќулавкова или не е информирана за активностите што ги прави Министерството за култура за промоција на јазикот во светот, или свесно ги премолчува фактите.
Моќта на научната вистина за македонистиката секојдневно се потврдува во наставата и научната работа на над 20 странски универзитетски центри во светот на кои се изучува македонистика, од кои во повеќе од 10 има и лекторати по македонски јазик. Годинава повторно ќе се отвора Лекторат по македонски јазик на Универзитетот во Тирана, а македонскиот јазик ќе се изучува и на Педагошкиот факултет во Корча, Албанија. Се направија последните подготовки за отпочнување настава и учење на македонскиот јазик на престижниот Факултет за странски јазици на Универзитетот во Пекинг. Со Лекторат по македонски јазик, македонската приказна ќе се раскажува и во Кина. Од оваа година македонскиот јазик ќе се изучува и во Осло, Норвешка и за тоа веќе е добиено одобрение од надлежните норвешки институции.
Македонски јазик се изучува на Факултетот за литература на Истанбулскиот универзитет, а Катедра за македонски јазик и Лекторат по македонски јазик од оваа година започнаа со работа и на Факултетот за јазици, историја и географија на Анкарскиот универзитет. Македонистика се изучува на Универзитетот во Љубљана, на Факултетот за хуманистика во Сосновјец при Шлезискиот универзитет во Катовице, Полска, на унгарскиот универзитет ЕЛТЕ во Будимпешта, на Филозофскиот факултет при Универзитетот во Риека, кој заедно со Филозофскиот факултет во Загреб е еден од центрите на македонистиката во Хрватска.
Повеќе од 300 студенти на додипломски и постдипломски студии и докторанди по македонистика во светот го учат македонскиот јазик. Во неколку европски држави македонскиот јазик го има и како изборен предмет во основните и средните училишта. Постигнат е договор од оваа година македонскиот јазик да се учи и во школи во Италија. Во Австралија, македонскиот јазик се учи од забавиште до матура. Само во Викторија македонскиот јазик се изучува во пет државни училишта како дел од наставата и во пет центри на Викториското училиште за јазици.
Акад. Катица Ќулавкова има работено во Националниот институт ИНАЛКО во Париз, што е всушност француско-германски проект, па пред повторно да пишува за маргинализација на нашиот јазик, да ја потсетам дека пред неколку месеци во овој институт се одржа меѓународна конференција за македонистика и истата доби статус на научна дисциплина во Франција, со што уште еднаш се гарантира нејзината заштита и самостојност.
Во Грција официјално е регистриран „Центар на македонскиот јазик“. Овој чин ‘де факто’ значи признавање на македонското говорно население во Грција. Истовремено започна со работа и организацијата „Крсте Петков Мисирков“, којашто во Воденско и Сопотско организира учење на македонскиот јазик.
Минатата година, во јули, Филолошкиот факултет „Блаже Конески“ во Скопје беше домаќин на триесетина учесници на славистичка школа што се организираше во рамките на меѓународниот „Еразмус+“ проект „Модерни славистички студии“. Оваа година ќе се одржи и јубилејната 50. Меѓународна научна конференција на МСМЈЛК.
Во август и септември, минатата година во Охрид, 60 странски македонисти и слависти од 17 држави учествува на Летната школа на Меѓународниот семинар за македонски јазик, литература и култура при УКИМ. Меѓу семинаристите беа и универзитетски професори, значајни истражувачи од славистичкиот свет – лингвисти, книжевници, културолози и книжевни преведувачи.
Пред неколку недели се одржа и Зимска школа, со учесници од: Кина, Виетнам, Соединетите Американски Држави, Австралија, Турција, Полска, Словенија, Чешката Република, Унгарија, Грција, Бугарија, Романија, Молдавија, Руската Федерација, Хрватска, Србија и Босна и Херцеговина. Една од учесничките на школата, Карла Шкрлец од Хрватска, изјави: „Во животот имам учено многу јазици, но немам видено некоја држава вака да се грижи за оние кои сакаат да го научат нејзиниот јазик“.
Министерството за култура веќе подготвува нов Закон за употребата на македонскиот јазик, којшто ќе придонесе за подигање на јазичната култура, негување и заштита на македонскиот стандарден јазик и неговото кирилско писмо, како и почитување, унапредување и афирмација на јазичниот стандард. Од државниот буџет за оваа година се изводени еден милион денари за изработка на проект за реконструкција на старото школо во село Љубојно и за негова адаптација во Центар за промоција на македонскиот јазик. Сигурен сум дека Ќулавкова знае дека во последните 25 години, во Институтот за македонски јазик имало само едно вработување. И дека во текот минатата година се вработија 14 млади истражувачи.
Уште ли го бранат македонскиот јазик? И од кого го бранат? Уште ли ќе тврдат дека некој го продава јазикот? 30 години лицемерно собираат политички поени и одработуваат за ВМРО. Не мислам само на македонското, туку и на бугарското ВМРО. Тие две се единствените што прашањето за јазикот сакаат сè уште да го држат отворено. Со секој наш чекор поблиску до ЕУ, нервозата кај „бранителите“ на нашиот јазик и идентитет се зголемува. Знаат тие многу добро дека со зачленување во ЕУ секој официјален документ ќе биде преведуван на македонски јазик. И ќе пишува дека е македонски јазик. Без фусности, без додавки, без објаснувања. Чисто, прецизно, македонски јазик. И сите тие документи ќе мора да бидат потпишани од сите држави, вклучително и од Бугарија. Исто како што е и во НАТО.
И најважно, никогаш нема веќе да се дискутира на таа тема за нашиот јазик. Како што не се дискутира ниту за француски, чешки, грчки, или било кој друг јазик. Проблем со јазикот (ќе) постои само во главите на такви како акад. Катица Ќулавкова.
