Skip to content
Време е унгарскиот премиер да престане да се крие зад наводно национални интереси, што ги има секоја друга земја-членка на ЕУ, и конечно да одбие отворено да лобира за интересите на Кремљ во Европската Унија за сметка на блокадите кон Украина за членство во ЕУ.
Олександар ЛЕВЧЕНКО
Унгарскиот премиер Виктор Орбан изјави дека влезот на Украина во Европската Унија би можел да предизвика сериозна штета на унгарската економија. Оваа информација ја објави водечкиот унгарски весник „Маџар Немзет“. Според В. Орбан, за време на трите години целосна руска инвазија, Унгарија изгубила значителна количина финансии, бидејќи земјите од ЕУ му ги обезбедуваат на Киев. Премиерот, исто така, ги коментираше плановите за пристапување на Украина во ЕУ до 2030 година, нарекувајќи ја таа одлука опасна за унгарскиот пазар. Тој беше особено огорчен од иницијативата за земање заеднички заем во рамките на ЕУ за понатамошно финансирање на Украина.
„Доколку тоа беше корисно за Унгарците, тие ќе го поддржат членството на Украина, но нашата земја ќе плати дополнителна цена за пристапувањето на Украина“, рече шефот на унгарската влада.
Според него, Унгарија немаше да има такви економски проблеми доколку парите префрлени во Украина останеа во европската економија. Орбан вели дека Брисел не може сам да ја поддржи Украина, па затоа сака да земе огромен заем за финансирање на Украина. Тој повика на спречување на паѓање на Европа во долгови.
Унгарскиот премиер одамна е познат по своите критички изјави кон Украина. Тој постојано ја блокираше помошта за Украина, која се брани од руската инвазија, и се спротивставуваше на нејзината европска интеграција. Во март оваа година, унгарската влада започна официјална анкета меѓу своите граѓани за тоа дали сметаат дека е препорачливо влегувањето на Украина во ЕУ. Овој референдум ќе трае до 20 јуни.
Сепак, пристапот на унгарските власти тешко може да се нарече транспарентен, бидејќи анкетниот билтен содржел информативни листови во кои наводно биле наведени седум „ризици“ од пристапувањето на Украина во ЕУ. Орбан иницираше национална анкета на која ги повика граѓаните да гласаат против членството на Украина во ЕУ, а самиот јавно гласаше „против“. Политичарот ги уверува Унгарците дека пристапувањето на Украина во Европската Унија би можело да ги загрози достигнувањата на Унгарија. Во исто време, унгарската опозициска партија „Тиса“ спроведе алтернативна анкета, која покажа дека над 58% од испитаниците ја поддржуваат иднината на Украина во Европската Унија.
„Дејствијата на унгарскиот премиер беа диктирани од домашната политичка борба пред изборите во 2026 година“, вели украинскиот претседател Володимир Зеленски. Според него, унгарскиот владин претставник ја влече Украина во изборите во неговата земја и прави „многу опасни работи“.
Претседателот Володимир Зеленски зборуваше за отворањето на три кластери за Украина во ЕУ, нагласувајќи дека сите земји-членки го поддржуваат овој чекор, освен Унгарија. Според него, Украина планира да биде технички подготвена за отворање на кластерот до средината на летото, и покрај фактот дека состаноците со унгарските претставници не дадоа конкретни резултати. В. Зеленски рече дека унгарските власти се обидуваат да ги „измамат“ своите граѓани, но истакна дека овој пристап нема да донесе придобивки на долг рок.
„Владата на премиерот Виктор Орбан постојано се спротивставува на одлуките за поддршка на Украина во борбата против руската агресија. Ова наскоро би можело да има последици за самата Унгарија.“ Ова го објавува британскиот весник „Гардијан“.
Според „Гардијан“, ЕУ размислува да ѝ го одземе правото на глас на Унгарија при донесување заеднички одлуки. Сè е во рана фаза, но веќе постои законска основа. Според член 7 од Договорот за ЕУ, се предвидуваат санкции за земја-членка која систематски ги крши основните норми на демократијата.
„Сега обидите на Будимпешта да ја спречи поддршката на ЕУ за Украина би можеле да доведат до преиспитување на односите, додека премиерот Виктор Орбан се бори со својот најсериозен политички ривал во последниве години, Петар Маѓар“, објави „Гардијан“.
Фридрих Мерц, кој наскоро ќе ја преземе функцијата канцелар на Германија, веќе ја објави намерата на својата влада да го зголеми своето влијание врз земјите што ги игнорираат демократските принципи. Особено политичката елита на Унгарија.
Европската Унија најде начин да ги игнорира постојаните вета на Унгарија за прашања поврзани со поддршката на Украина. Поточно, Европскиот совет објави нова декларација откако за неа се согласија 26 земји. За ова пишува „Политико“. Традиционално, правилата на ЕУ бараат сите 27 земји да се согласат за заедничка изјава што ќе се издаде во име на Европскиот совет. Сепак, овој пат беше поинаку. Текстот, за кој се согласија 26 земји, беше додаден на други резолуции и објавен како официјален заклучок на Европскиот совет. Европската Унија најде начин да ги игнорира постојаните вета на Унгарија за прашања поврзани со поддршката на Украина.
„Ова е новата нормалност. И е корисно кога станува збор за политички намери“, „Политико“ цитираше висок дипломат на ЕУ. Европскиот функционер додаде дека „унгарското вето е земено предвид – и брзо игнорирано“. ЕУ нагласи дека на Орбан „му биле дадени многу можности и дека тој ја одбил подадената рака“.
Во меѓувреме, унгарскиот министер за надворешни работи, Петер Сијарто, повторно ги изрази своите поплаки против Украина во врска со наводното угнетување на правата на унгарското малцинство во регионот Закарпатија. Според него, Киев не ги вратил правата одземени на Унгарците од 2015 година, и додека тоа не се случи, Будимпешта ќе ја блокира европската интеграција на Украина.
Украинските власти, од своја страна, уверуваат дека сите реформи ги исполнуваат стандардите на ЕУ и не ги кршат правата на националните малцинства. Вицепремиерката на Украина, Олга Стефанишина, изјави дека 12 мај годинава ќе биде клучен датум за одредување на понатамошната судбина на преговорите меѓу Украина и Унгарија во врска со укинувањето на „ветото“ за влез на Киев во Европската унија. Според неа, за време на новата рунда преговори ќе стане јасно дали е можен вистински компромис или Будимпешта ќе продолжи да го блокира процесот на проширување на ЕУ. Да ве потсетиме дека на 29 април, украинска делегација ја посети Будимпешта со цел да ги убеди унгарските партнери да ги повлечат своите приговори. Киев поднесе предлози насочени кон исполнување на барањата на Будимпешта во областа на заштитата на правата на националните малцинства, особено во однос на образованието, спроведувањето на новото законодавство и обезбедувањето на културните права на унгарската заедница.
Олга Стефанишина нагласи дека преговорите на 12 мај ќе се темелат на 11 точки за кои се договорени страните. Украина е подготвена да направи „сè што е можно и невозможно“ за да го поништи унгарското „вето“ и да ги деблокира преговорите за пристапување во ЕУ.
Будимпешта генерално заборава дека кога Унгарија се приклучи на ЕУ во 2004 година, и Германија и Франција можеа да прогласат дека влезот на нова земја би можел да му наштети на националното земјоделство или економија. И средствата од ЕУ нема да бидат насочени кон германските и француските производители, туку ќе бидат распределени за да се задоволат потребите на новите членки, како што е Унгарија.
Берлин и Париз би можеле да спроведат национални анкети и да вклучат писма во референдумите во кои ќе се аргументира зошто пристапувањето на Унгарија во ЕУ би им наштетило на француските и германските работници и претприемачи. Франција и Германија можеа да го сторат тоа, но не го направија тоа, бидејќи многу добро разбираа кои се принципите на европската солидарност. И Москва не им постави иста задача како што сега му ја поставува на Орбан. Време е унгарскиот премиер да престане да се крие зад наводно национални интереси, што ги има секоја друга земја-членка на ЕУ, и конечно да одбие отворено да лобира за интересите на Кремљ во Европската Унија.
*Олександар ЛЕВЧЕНКО e поранешен украински амбасадор во Хрватска и Босна и Херцеговина
