Skip to content
Македонија, во обидот да ја намали зависноста од јаглен и да се усогласи со зелените политики на ЕУ, се соочува со нов енергетски парадокс: вишок на електрична енергија од обновливи извори – кој системот тешко може да го прими, пренесе или искористи.
Енергетски експерти предупредуваат дека токму прекумерното производство, особено од фотоволтаични централи, може да доведе до прекини во снабдувањето со струја – ситуација која изгледа апсурдно, но е реална и се почеста.
Според последните податоци, околу 41% од вкупната електрична енергија во државата доаѓа од обновливи извори, од кои фотоволтаичните панели сочинуваат речиси 29% од инсталираните капацитети. Овој напредок, иако е позитивен за животната средина, ја доведува енергетската мрежа до крајни граници.
Познавачите истакнуваат дека производството на зелена енергија расте побрзо отколку што се модернизира преносната инфраструктура. Недостигот на системи за складирање, како и слаба регионална поврзаност, го ограничуваат капацитетот на земјата да ја балансира мрежата. Тоа резултира со принудни исклучувања на производителите и ризик од системски испади.
Енергетски инженери укажуваат дека проблемот не лежи само во техничката инфраструктура, туку и во регулативата. Поставувањето на нови соларни капацитети често се одвива без доволно анализа дали постојната мрежа може да го поднесе нивниот товар. Неконтролираниот раст може да го загрози целиот енергетски систем.
Според производителите, ситуацијата веќе се одразува на терен. Во денови со висока продукција и ниска потрошувачка, некои централи добиваат инструкции да го намалат производството или да се исклучат од мрежата. Тоа директно значи загуби, а не профит, и ја намалува мотивацијата за нови инвестиции во зелени технологии.
Експертите предлагаат неколку решенија: државата да воведе јасни квоти и услови за нови инвестиции, да стимулира изградба на батериски системи, хидроакумулации или водородни капацитети, и да ја забрза изградбата на далноводи кои ќе овозможат регионален извоз на струја.
Надлежните институции уверуваат дека се преземаат конкретни мерки – се подготвуваат инвестиции во нова инфраструктура, а се разгледуваат и модели на соработка со странски партнери за поврзување со соседните пазари.
Додека институциите и индустријата се обидуваат да фатат чекор со енергетскиот бум, граѓаните се надеваат дека парадоксот на „премногу струја, но недостапна“ нема да стане нова реалност во секојдневието. Стабилна енергија останува клучна за развојот – и за економијата, и за животниот стандард.
