Skip to content
Палатата има длабока историска, културна и политичка симболика за Турција
Неделава во Истанбул се одржаа директни преговори меѓу украинската и руската делегација за постигнување примирје по повеќе од три години војна. Средбата се одржа во резиденцијата на турскиот претседател во Долмабахче, каде што претходно беа мировни преговори.
Преземени се строги безбедносни мерки во пресрет на разговорите меѓу претставниците на Русија и Украина, при што војската е распоредена пред палатата. Ова беа први директни преговори меѓу Русија и Украина од 2022 година, а договорена е размена на илјада воени заробеници, со можност за средба меѓу Путин и украинскиот претседател Володимир Зеленски доколку се исполнат одредени услови.
Да потсетиме, благодарение на Турција своевремено се разменуваа затвореници меѓу Русија и Украина и извесен период беше овозможен извоз на украински жита преку Црното Море.
„Како единствена земја која неколкупати успеа да ги доведе завојуваните страни на преговарачката маса, Турција може да придонесе за мировните преговори, вклучително и со улогата на домаќин“, изјави претходно Реџеп Таип Ердоган.
Еден ден пред директните разговори, украинскиот претседател Зеленски дојде во Анкара на средба со неговиот турски колега – уште еден знак за тоа колку е важна улогата на Турција како посредник.
Позиционирање на Турција како посредник
Не е ново што Турција го предложи Истанбул како место за преговори меѓу страните во конфликтот во Украина, а за прв пат тоа беше случај во 2022 година. Тогаш мировните преговори меѓу претставниците на Киев и Москва се одржаа на 30 март во познатата палата Долмабахче.
Оваа палата е симболичен доказ за европеизацијата на Турција, која на овој начин ја внесе Европа и европските вредности во веќе ослабената Отоманска империја од 19 век.
Од палатата Топкапи до луксузниот Долмабахче
Претходно, султанот и неговото семејство живееле во палатата Топкапи, која била дом на отоманските владетели уште од средниот век. Сепак, на зградата и недостасуваше современ стил во споредба со палатите на европските монарси.
Затоа, 31-от отомански владетел Абдулмеџид I решил да изгради нова модерна палата, која била изградена помеѓу 1843 и 1856 година.
Фасадата на палатата која се наоѓа веднаш до Босфорот е долга 600 метри. Дури и главниот влез во палатата преку прекрасната Царска порта гледа кон Босфорот, а се наоѓа на европската страна на Истанбул.
Она што го понуди новата палата со својата изградба беше стил, луксуз и раскош копирани од Европа, проткаени со симболи и вињети на Отоманската империја преку дизајните на архитектурата на ренесансата и неокласицизмот на европскиот континент.
Административен центар и место на смртта на Ататурк
Со текот на времето, освен како резиденција, оваа палата почнала да служи и како главен административен центар на Отоманската империја од 1856 до 1887 година и од 1909 до 1922 година.
Мустафа Кемал Ататурк, основачот на современата турска држава, ги поминал последните години во палатата поради нарушено здравје. Починал на 10 ноември 1938 година во 9:05 часот во неговата спална соба во стариот дел на палатата.
По неговата смрт, сите часовници во палатата биле запрени и поставени на девет и пет минути. Часовникот надвор од неговата соба сега е поставен на турско време, но часовникот во собата каде што починал сѐ уште покажува 9,05.
Најголемиот бохемски лустер во светот
Оваа палата беше приближување на турската империја кон Европа и потсетува на европските замоци. Палатата Лувр и Бакингемската палата служеа како негов модел. Богатата исламска декорација што придонесе за банкрот на државата во 1876 година во голема мера се рефлектира таму.
Палатата Лувр и Бакингемската палата послужија како модел за изградба на палатата Долмабахче.
Луксузното решение на внатрешноста на замокот во голема мера ги следи традициите, но е помалку ориентално. Употребата на злато е импресивна и е забележана со наводни 35 тони. Целиот комплекс од палати, павилјони, џамии, фонтани и дворови е поделен на четири дела.
Во главната сала виси најголемиот боемски кристален лустер во светот, подарок од британската кралица Викторија тежок 4,5 тони, со дури 750 светилки
Според веб-страницата на палатата Долмабахче, во главната сала виси најголемиот боемски кристален лустер во светот, подарок од британската кралица Викторија тежок 4,5 тони, со дури 750 светилки.
Неуспешна мировна резолуција од палатата Долмабахче
Турско-курдскиот етнички конфликт е интензивен од крајот на Првата светска војна и по 47 години, сега се гледа крајот откако Курдистанската работничка партија (ПКК), која ја предводеше вооружената борба, го објави своето распуштање. Во тој конфликт Курдите се бореа за отцепување од Турција и создавање на нивната држава Курдистан.
Токму неусвојувањето на таканаречената мировна резолуција на Долмабахче, објавена на 28 февруари 2015 година, доведе до продолжување на конфликтот со Курдите. Таа резолуција вклучуваше договор од десет точки за кој преговараа претставникот на Курдите, Абдула Оџалан и турската држава, со кој требаше да се најде мирно решение за курдското прашање.
Турско-курдскиот етнички конфликт е интензивен од крајот на Првата светска војна
„Промовирање на живот наместо конфликт, социјално единство наместо тесни политички интереси, Договорот за палатата Долмабахче се засноваше на понатамошна демократизација на Турција со понудени решенија за вековните проблеми на Турција. Договорот воведе нов пристап во односите меѓу државата и граѓаните и обратно – Народната демократска партија, која ги застапуваше интересите на Курдите“, објави на почетокот на 2015 година.
Овој договор требаше да биде камен-темелник на новата турска внатрешна политика предводена од Партијата на правдата и развојот предводена од актуелниот претседател на Турција, Реџеп Таип Ердоган, но тоа не се случи.
Тогаш и сега на власт, Партијата на правдата и развојот го негираше постоењето на овој договор, како и дека имало какви било мировни преговори кои би можеле да доведат до овој договор и решавање на конфликтот.
Така, на крајот на јули 2015 година, започна нова фаза од курдско-турскиот конфликт помеѓу различни курдски бунтовнички групи и турската држава по неуспешниот мировен процес од две и пол години, чија цел беше да се реши конфликтот што траеше од крајот на Првата светска војна.
Турски чувари чуваат стража пред палатата Долмабахче во Истанбул пред разговорите меѓу руската и украинската делегација
Зошто е важна улогата на Турција и градот на Босфорот
Турција е членка на НАТО од 1952 година, кога побара заштита откако Сталин ја окупираше турската територија. Денес, турската армија е втора по големина во НАТО алијансата, таа го обезбедува југоисточното крило и е дом на двете главни воздушни бази на НАТО, Инџирлик и Коња.
И покрај тоа, тој често е мета на критики бидејќи соработува со Русија и „работи сама“. Сепак, експертите велат дека Турција и НАТО се неразделни и имаат потреба еден од друг и покрај нивните разлики.
„Турција е земја од невидено значење за алијансата. Турција има втора најголема војска во НАТО по САД. Турските вооружени сили се една од ретките армии во НАТО кои имаат големо борбено искуство. Турција станува посилен партнер и преку сопствените воено-научни технологии“, изјави претходно за „Дојче веле“ Заур Гасимов од Универзитетот во Мајнц.
