Skip to content
Српскиот претседател Александар Вучиќ тврди дека исполнил уште едно студентско барање со тоа што потпишал помилување за нивните колеги, директори на училишта, професори, меѓу кои и деканката на Филозофскиот факултет во Ниш, Наталија Јовановиќ, и една чистачка.
Не се знае за што ги товари обвинителството, до каде напредува истрагата и за какви кривични дела се сомничат.
Исто така, не се знае колку осомничени сè уште се под истрага за наводни криминални и прекршочни дејствија извршени за време на двомесечните протести предводени од студентите на кои се бараше одговорност за уривањето на пристаништето за автомобили во Нови Сад на 1 ноември, во кое загинаа 15 лица.
Многумина беа збунети и од тоа што оние кои се уште не беа осудени беа помилувани, но против нив се водеа кривични постапки.
„Претседателот има право според законот и прописите да помилува лице од кривично гонење“, изјави за Би-би-си српски Вања Бајовиќ, професорка на Правниот факултет во Белград.
Постапката за помилување, со која се ослободува од кривично гонење, ја поведува само по службена должност и ја спроведува министерот за правда, а конечната одлука ја носи претседателот на државата.
Така беше и сега – министерката за правда Маја Поповиќ во понеделникот доставила предлог до Претседателството, кој потоа едногласно го усвоила Комисијата за помилување, советодавно тело, а Вучиќ потоа донел 13 одлуки за аболиција, пишуваат медиумите.
Објавени се само иницијалите, родните места и занимањата на помилуваните, со кратко образложение дека се „уапсени на протест“.
Бидејќи се „изземени од кривично гонење“, нема да имаат криминално досие.
Нема осудителна пресуда, значи ништо не се внесува во криминалното досие“, објаснува Бајовиќ.
Последните помилувања претставуваат одговор на властите на третото студентско барање – „отфрлање на кривичните пријави против студентите уапсени и приведени за време на протестите, како и прекинување на веќе започнатите кривични постапки“.
На почетокот на блокадата на факултетот, студентите дефинираа четири барања, барајќи одговорност за уривањето на настрешница на железничката станица во Нови Сад на 1 ноември минатата година, кога загинаа 15 лица, а двајца беа тешко повредени.
Нивното барање е и да се гонат и да се осудат осомничените за напади врз студенти и граѓани кои протестираат.
И покрај тоа што се приведени и испрашани триесетина осомничени за нападите, се уште нема информации за нивното кривично гонење и евентуална осуда.
Што значи имунитет од гонење и зошто ретко се применува?
Помилувањето е „чин на милосрдие“ со кој претседателот на републиката ослободува одредени лица од кривично гонење или извршување на казна, објаснува Бајовиќ, професор по кривично право.
Барањето најчесто го поднесува осуденото лице, додека министерот за правда ја покренува постапката за помилување со која лицето се ослободува од кривично гонење, исклучиво по службена должност.
Ослободувањето од кривично гонење – аболиција, ретко се применува во други земји и е во голема мера контроверзно затоа што „зафаќа доменот на судството“, што „и оневозможува на извршната власт“, во овој случај на претседателот, да решава конкретни случаи “.
Исто така, некои од помилуваните „можеби имаат правен интерес против нив да се покрене кривична постапка и да се утврди нивната невиност“, објаснува Бајовиќ.
„Од перспектива на осомничениот, доколку тој е навистина невин, можеби е во негов најдобар интерес да се докаже дека е невин на суд, да се отфрли кривичната пријава и да се прекине кривичната постапка, наместо извршната власт да одлучува по ова прашање. и остави сомнеж за самото постоење на „вината“, истакнува професорот.
Српското законодавство го признава помилувањето како правен акт, но изземањето од кривично гонење „ретко се применува во пракса“, додава таа.
Во 2012 година, претходниот претседател на Србија, Томислав Николиќ, го помилува поранешниот претседател на ФК Црвена Звезда, а сега прв човек на Фудбалскиот сојуз на Србија, Драган Џајиќ, ослободувајќи го од кривично гонење за злоупотреба на службената положба.
Кривичниот законик на Република Србија, покрај помилувањето, го признава и делото за амнестија.
Амнестијата се однесува на поголем број осудени или кривично гонети лица, додека помилувањето се однесува на поединци.
Ова е прва одлука за помилување донесена, според него, од Вучиќ, претседател на Србија од 2017 година, моментално во вториот мандат.
Според Уставот на Република Србија, една од претседателските овластувања е да дава помилување, што е предвидено и во Законот за претседател на Републиката.
