Cамитот на НАТО во Хаг во 2025 година, закажан за 24-26 јуни, ќе биде фокусна точка за дезинформации насочени кон јавниот дискурс на Западен Балкан, со цел ослабување на довербата на граѓаните во Алијансата и продлабочување на поделбите меѓу земјите-членки и земјите-не-членки, како и зголемување на поларизацијата меѓу граѓаните во рамките на државите, објави мрежата против дезинформации на Балканот.
Се очекува наративите што се насочени кон единството и целта на НАТО, искористувајќи ги сложените историски врски и геополитиката на регионот, да се пролиферираат преку локални актери кои ги промовираа интересите на Русија и Кина во Западен Балкан.
Преку истакнување на несогласувањата во рамките на Алијансата, особено во врска со посветеноста на трошоците за одбрана и поддршката за Украина, антидемократските актери во регионот имаат за цел да поттикнат сомнежи во врска со ефикасноста на единството, прикажувајќи ја „неутралноста“ како многу подобра опција. Ова се елементите на пошироките иницијативи за дестабилизација на евроатлантската интеграција и промоција на таканаречени алтернативи, подобро прилагодени за авторитарните актери (како што е приклучувањето кон БРИКС).
Регионот на Западен Балкан доживува висока поларизација во поддршката за Алијансата, која варира од многу силна поддршка во Албанија до ниска поддршка во Србија. Ова им овозможува на локалните анти-НАТО актери да ги прилагодат пораките во локалниот контекст и да ги прилагодат на историските околности.
Ова би значело дека се очекува земјите-членки како Црна Гора и Северна Македонија да бидат насочени кон наративи кои ќе се фокусираат на финансиските оптоварувања од зголеменото буџетирање за одбрана, додека Србија и ентитетот Република Српска во Босна и Херцеговина да бидат преплавени со историски поплаки кои ја прикажуваат Алијансата како дестабилизирачка сила.
Во зависност од нивото на нивното домашно влијание, од антидемократските актери се очекува да ги користат медиумите контролирани од државата, сојузничките приватни медиуми, нерегулираните платформи на социјалните медиуми и локалните антидемократски актери за ширење на овие пораки, како и да ги користат овие мрежи за меѓусебно засилување.
Демократските и про-НАТО актерите во регионот треба да развијат стратегија за спротивставување, почнувајќи со тоа што владите на земјите-членки ќе обезбедат транспарентни и проверени информации однапред до медиумите, како и ќе бидат проактивни во медиумскиот ангажман во врска со нивното учество на Самитот.
Имајќи го предвид контекстот и потребата да се разоткријат манипулативните наративи, професионалните и независните медиуми треба да придонесат за демократската отпорност и да ја зајакнат образовната и информативна улога на граѓаните во врска со улогата на Алијансата, преку спротивставување на напорите за еродирање на јавната доверба.
***
Оваа статија е дел од системот за рано предупредување, кој го активираат партнерите од проектот „Центар за борба против дезинформациите во Западен Балкан“, врз основа на сознанијата за јуни 2025 година .
„Дизинфо радар: Набљудувај и предупредувај“ е месечна публикација на проектот „Центар за борба против дезинформациите во Западен Балкан“ , дел од системот за предупредување базиран на податоци за рано предупредување за закани од дезинформации, врз основа на увидите на партнерите на проектот од шесте земји од Западен Балкан. Дизинфо радарот обезбедува однапред предупредување за очекувани настани од точки на жариште кои веројатно ќе поттикнат дезинформативни наративи, врз основа на анализата на проценката на ризикот од резултатите од континуираното следење на медиумите и претходното искуство со повторувачки кампањи за дезинформации.
Преземено од Мета.мк