Skip to content
„За новинарите, ситуацијата само ќе се влоши. Очекувам многу повеќе жртви, тага кај семејствата и напади врз слободата на информирање насекаде“, вели Ентони Белангер, генерален секретар на Меѓународната федерација на новинари (ИФЈ), во врска со тоа што никој досега не е повикан на одговорност за убиствата на најмалку 184 новинари и медиумски работници во конфликтите во Газа и четворица во Иран.
Од почетокот на војната во Газа, најмалку 184 новинари загинаа, додека во првата недела од израелскиот напад врз Иран се убиени најмалку четворица, вклучително и двајца во бомбардирањето на Иранската јавна радиодифузна служба (ИРИБ) во Техеран. За многу од ранетите сè уште нема доволно информации, известува Цензоловка.
„Во Иран е тешко да се добијат информации, иако имаме филијала таму, која исто така е под голем притисок. Ова е двојна казна за нашите колеги: тие се заканувани од иранската влада, но сега се мета и на израелските напади. Ова е ужасно и бесмислено. Намерното напаѓање на медиумите претставува воено злосторство, а ова не е првпат Израел да ги уништува медиумските центри во Газа“, вели Белангер.
Нападот врз иранскиот јавен сервис IRIB беше проследен во живо и го шокира светот, додека во Газа се забележуваат трагични сцени на новинари убиени, ранети и облеани во крв. ИФЈ и други меѓународни новинарски организации реагираа со апели и протести, но ниту еден политичар не беше способен – или подготвен – да го спречи ова убивање.
Што може да направи медиумската заедница?
„Мора да признаеме дека нема вистинско решение кога станува збор за Израел. Иако ИФЈ е најголемата глобална организација на професионални новинари и постои веќе 35 години, нема ресурси да се справи со оваа држава која го прекршува секое правило, вклучувајќи ги и резолуциите на ОН и Женевските договори од 1948 година. Имаме уште помалку влијание затоа што малку земји протестираат, а водечката светска сила е главен поддржувач на Израел. Затоа нашата задача е многу тешка“, појаснува Белангер.
Тој потсетува дека неодамна големата медиумска заедница го повика Израел да им овозможи пристап на новинарите во Газа.
„Но, 21 месец по почетокот на војната и по првиот апел на ИФЈ (октомври 2023 година), тоа е или предоцна, или целосна шега!“
На прашањето дали се плаши дека нападите врз новинари ќе продолжат, тој искрено одговори:
„Да, со оглед на сè што реков, ситуацијата ќе се влоши. Очекувам многу повеќе жртви, тагување и напади врз слободата на информирањето.“
И Израел и Хамас напаѓаат
ИФЈ објави дека помеѓу 14 и 17 јуни најмалку 26 новинари, главно палестински граѓани на Израел кои работеле за арапски и меѓународни медиуми, како и странски новинари, биле изложени на физички и расистички напади, цензура и запленување на опрема додека известувале за бомбардирањата во Израел.
Комитетот за заштита на новинарите (CPJ) објави сведоштва од новинари во Газа кои се жртви на заплашување и закани од страна на Хамас.
Крајот на Обединетите нации?
Додека сите влади формално осудуваат напади врз новинари преку ООН, Советот на Европа, ОБСЕ или Европската Унија, тие молчат кога се случуваат напади. Дали меѓународните резолуции се само „завеса од чад“ или се наменети само за некои криминалци? Што тоа значи за кредибилитетот на овие институции и земјите што ги поддржуваат?
„Ова е слабоста на меѓународното управување, кое го доживува својот крај. По војната во Газа и овој жив геноцид, не гледам како ООН ќе се опорави и ќе ја потврди својата мисија. Тоа беше благороден проект, создаден по Втората светска војна, но сега изгледа дека ќе исчезне. Повеќето од овие институции се под силен притисок од САД. Нивните изјави доаѓаат доцна или се бескорисни“, заклучува Белангер.
Меѓународниот кривичен суд и санкциите
Имаше најави дека Меѓународниот кривичен суд (МКС) ќе ги вклучи убиствата на новинарите во постапките против израелски функционери. Во меѓувреме, американската администрација најави санкции против главниот обвинител на МКС и други функционери. Иако САД не се членка на МКС, другите земји се, но тие молчат.
„Овој пример ја покажува кревкоста на светскиот систем: САД, кои не го признаваат МКС, сакаат да го санкционираат неговиот обвинител, а ниту една влада не реагира, иако ова е единствената институција што може да го спаси нашиот глобален морал“, порачува Белангер.
