Skip to content
На 19 јануари започна првата фаза од договорот за примирје меѓу Израел и Хамас. По 15 месеци војна, конфликтот во Газа, барем привремено, беше ставен на пауза. Договорот, наводно, бил подготвен уште во декември 2023 година, но конечно беше потпишан минатата недела со интервенција на Доналд Трамп, непосредно пред неговата инаугурација. Сепак, прашањето останува: дали ова е вистинско примирје или само краткотраен прекин кој ќе се распадне за неколку недели?
Како што пишува Х.А. Хелиер, виш соработник во Royal United Services Institute, примирјето подразбира трајна намера за прекин на непријателствата. Од друга страна, прекин на огнот претставува само привремен чекор – нешто што го опфаќа сегашниот договор.
За Хамас, ситуацијата е јасна: Организацијата има потреба од примирје и изрази подготвеност да ги почитува трите фази од договорот. Но, и покрај тоа, иднината во Газа е неизвесна.
Од друга страна, Израел има сосема различни намери. Првата фаза од договорот не предвидува повлекување на израелските сили (IDF) од Газа, а Израел продолжува да ја смета Газа за своја окупирана територија. Покрај тоа, јавните изјави на високи израелски функционери укажуваат дека примирјето не е ништо повеќе од привремен маневар.
Израелскиот министер за финансии, Бецалел Смотрич, неодамна изјави дека ќе остане во владата на Нетанјаху само поради гаранциите дека војната во Газа ќе продолжи. Според него, целосното уништување на Хамас е клучна воена цел, што според Смотрич, сè уште не е постигнато.
Израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху, пак, во изјави за медиумите јасно посочи дека примирјето е само „привремено“ и дека Израел има целосна поддршка за враќање на воените операции доколку тоа биде потребно.
Дополнително, на 20 јануари, само еден ден по стапувањето во сила на примирјето, израелските сили убија неколку палестински цивили. Ова претставува отворено прекршување на договорот.
Трамп, кој посредуваше во договорот, изрази недоверба дека примирјето ќе опстане. Клучни фигури од неговата администрација, како советникот за национална безбедност Мајк Волц, директно изјавија дека Хамас мора да биде уништен до точка од која нема враќање.
Покрај тоа, од администрацијата на Трамп дојдоа и предлози за иселување на Палестинците од Газа во други земји, што дополнително ги влошува веќе тензичните односи.
Сегашното „примирје“ повеќе личи на рамка или нацрт-договор кој може да се распадне во секој момент. Израелските амбиции и политиките на Трамп не оставаат простор за оптимизам. Во отсуство на вистински меѓународен притисок, ситуацијата во Газа најверојатно ќе ескалира повторно, со сериозни последици за целиот регион.
