Skip to content
Затворениот турски милитантен водач Абдула Оџалан во четвртокот ја повика неговата Курдска работничка партија (ПКК) да се разоружа и распушти, потег што може да стави крај на нејзиниот 40-годишен конфликт со Анкара и да има далекусежни политички и безбедносни последици за регионот.
Ако раководството на ПКК го послуша повикот на својот основач да го остави оружјето, што не е загарантирано, претседателот Реџеп Таип Ердоган ќе добие историска можност да ја смири и развие југоисточна Турција, каде насилството уби илјадници луѓе и ја уништи регионалната економија.
Во меѓувреме, самиот Оџалан, кој сега има 75 години, може да го оствари својот сон за мир за време на неговиот живот, откако беше затворен на остров во близина на Истанбул во речиси целосна изолација од 1999 година.
Во соседна Сирија, новата администрација би можела да воспостави поголема контрола врз нејзиниот курдски север, бидејќи се обидува да ја обнови нацијата распарчена од граѓанска војна, додека мирот исто така ќе ја отстрани постојаната точка на удар во северен Ирак, богат со Курди, каде што ПКК ја постави својата база пред две децении.
„Јас упатувам повик за положување на оружјето и ја преземам историската одговорност за овој повик“, рече Оџалан во писмото објавено во јавноста од членовите на турската прокурдска партија ДЕМ.
Оџалан сака неговата партија да одржи конгрес и формално да се согласи да се распушти.
Делегација на ДЕМ го посети Оџалан во четвртокот во затворот на островот Имрали и подоцна ја пренесе неговата порака во Истанбул, со фотографија од нив заедно со Оџалан проектирана на ѕидот зад нив.
Немаше итен одговор од штабот на ПКК од планините во северен Ирак, додека силите предводени од Курдите во Сирија рекоа дека пораката на Оџалан е „позитивна“.
Во првата реакција на апелот на Оџалан од владејачката АК партија на Ердоган, нејзиниот заменик-претседател Ефкан Ала рече дека Турција ќе биде „ослободена од своите окови“ доколку ПКК навистина го остави оружјето.
Групата се смета за терористичка организација од Турција и нејзините западни сојузници.
Повеќе од 40.000 луѓе се убиени откако ПКК ја започна својата вооружена кампања во 1984 година за етничка курдска татковина во југоисточна Турција. Оттогаш таа се оддалечи од своите сепаратистички цели и наместо тоа бара поголема автономија за југоисточна Турција и поголеми права на Курдите.
Девлет Бахчели, турски ултранационалистички водач и близок политички сојузник на Ердоган, во октомври предложи Оџалан да им нареди на своите борци да ја прекинат својата вооружена борба – една деценија откако претходниот мировен процес Турција-ПКК пропадна. Бахчели сугерираше дека Оџалан може да биде ослободен доколку упати таков повик.
Во својата порака во четвртокот, Оџалан рече дека вооружената борба „го поминала својот тек“, иако тој исто така ја повика Турција да покаже почит кон етничките малцинства, слободата на изразување и правото на демократско самоорганизирање.
Прокурдското политичко движење, цел на долгогодишна судска репресија, ќе се надева дека потегот на Оџалан ќе помогне да се воведат демократските реформи и културните и јазичните права во Турција.
За Анкара, мировниот договор ќе го олесни товарот на нејзините безбедносни сили, ќе ги намали социјалните тензии и ќе ја зајакне недоволно развиената економија на југоисточниот дел од Турција, каде што живеат Курдите. Тоа би бил и голема државна победа за Ердоган, кој презеде некои чекори во текот на неговите две децении на власт за да го реши проблемот.
Бунтот на ПКК главно се фокусираше на југоисточниот дел, но вклучуваше и смртоносни напади во Истанбул и други турски градови. Повеќето од загинатите во конфликтот беа милитанти на ПКК.
Некои аналитичари велат дека растечката регионална нестабилност го поттикнала ненадејниот пресврт на владата кон Оџалан. Тоа ѝ овозможи на опозициската партија ДЕМ прво да се сретне со него кон крајот на декември, непосредно по падот на Башар Ал Асад.
Ердоган рече дека верува оти „на крајот ќе победи братството, единството, заедништвото и мирот“. Но, ако овој пат биде блокиран, тој рече: „Нема да се двоумиме да ја употребиме железната тупаница на нашата држава завиткана во кадифена ракавица“.
Несигурната ситуација на курдските сили во Сирија, каде што исламистичките бунтовници го соборија Асад по 13 години граѓанска војна, како и неизвесноста за намерите на Турција оставија многу Курди загрижени за патот што претстои.
Додека Ердоган изрази поддршка за иницијативата на Бахчели, турската воена акција против ПКК во Ирак и она што таа го смета за нејзин огранок во северна Сирија, ЈПГ, продолжи со истото темпо.
САД ја сметаат ПКК за терористичка организација, но тие се сојузници со чадор групата ЈПГ во борбата против Исламската држава во Сирија. Сепак, постои неизвесност за тоа колку долго ова може да продолжи за време на мандатот на претседателот Доналд Трамп и со администрацијата во Дамаск, пријателска на Анкара.
Мазлум Абди, командант на силите предводени од сириските Курди, рече дека повикот на Оџалан се однесува само на ПКК и „не е поврзан со нас во Сирија“. По падот на Асад, тој рече дека борците кои дошле во Сирија од друго место за да ги поддржат курдските сили ќе заминат доколку се постигне договор со Турција.
Додека Оџалан сè уште е почитуван од прокурдското политичко движење, не е јасно колкаво влијание има тој врз борците на ПКК.
Во соопштението по повод годишнината од апсењето на Оџалан во 1999 година, ПКК рече: „Водачот Апо ќе започне нов процес, процес на промени, трансформација и реконструкција за сите“, користејќи го својот прекар за Оџалан.
„Водачот Апо и Курдите нема да ја делат Турција, туку ќе работат за демократизација на Турција врз основа на курдската слобода.“
