Skip to content
Во помалку од 48 часа, волонтерска иницијатива од Чешка собра повеќе од 500.000 евра за купување на долгометната крстаречка ракета „Фламингo“ за украинските вооружени сили — масовна мобилизација што го отвори прашањето за границите на граѓанската поддршка и етичките, правните и безбедносните последици од такви акции.
Иницијативата, која се претставуваше како „Дар за Путин“ (Darek pro Putina / A Gift for Putin), го постави целниот износ од околу 12,5 милиони чешки круни (околу 500–630 илјади евра, зависно од курсот) и го достигна зацртаното ниво во рок од два дена — резултат на илјадници поединечни донации. Организаторите јавија дека кампањата завршила откако беа собрани потребните средства, а иницијативата соопшти дека над 8.000 донатори учествувале во акцијата.
Ракетата „Фламингo“ неодамна беше објавена од украинското раководство како нов долг дометен систем со потенцијален дострел до неколку илјади километри — оружје што значително ги менува воените опции на Киев и ја зголемува стратегиската дискусија во Европа за тоа кои видови поддршка се прифатливи. Дел од проектот беше именуван и во чест на јавна личност во Чешка, што дополнително ги зголеми емоциите околу иницијативата.
Донациската молња предизвика поделени реакции: за едни тоа е пример на солидарност со Украина и практичен начин да се помогне во одбрана од агресија; за други, масовното финансирање на вооружување од граѓански извори носи ризици — ескалација на конфликтот, правни прашања околу меѓународното право и контролата врз тоа како и каде ќе се користи набавеното оружје. Лидерите на некои земји и експертите за евроатлантска безбедност предупредуваат на потреба од јасни правила и транспарентни механизми кога приватни средства се насочуваат кон воена опрема.
Овој случај е дел од поголем тренд: од почетокот на конфликтот во Украина, граѓани и волонтерски групи во неколку европски земји финансирале конкретни воени потреби — од тенкови и медицинска опрема до муниција. Брзината и опсегот на чешката кампања ја илустрираат моќта на дигиталната мобилизација, но и ја нагласуваат потребата од јавна дебата за долгорочните геополитички и етички импликации.
