Skip to content
Додека војната влегува во уште една зима без јасен крај, Брисел почнува да зборува за членството на Украина во ЕУ како за дел од безбедносната архитектура, а не само како за долгорочна бирократска процедура. Урсула фон дер Лајен, по разговори со европски лидери во т.н. „берлински формат“, порача дека пристапувањето на Украина во Унијата е „клучна безбедносна гаранција сама по себе“ и дека просперитетот на „слободна украинска држава“ се врзува за тој исход.
Пораката доаѓа по недела на високоризична дипломатија во која Вашингтон се обидува да ја држи иницијативата за мировен пакет, а Европа да си ја осигури улогата во гаранциите што би следеле. Во таа игра на позиции, „ЕУ членството“ почнува да функционира како најсилното европско ветување кое не е само финансиско или воено: тоа е ветување за место во клубот, со правила, фондови и политичка закрила. Затоа и се враќа на маса како дел од пакет што треба да ја направи Украина „постабилна од следниот руски удар“, дури и ако на теренот се договара прекин на огнот.
Но токму таму почнува судирот меѓу политичката амбиција и реалните блокади. Процесот на пристапување бара тешки реформи и едногласна согласност од сите 27 членки, а Унгарија на Виктор Орбан со месеци ја користи таа алатка за да го кочи отворањето на следните чекори во преговорите. Европската комисија тврди дека Украина е технички подготвена да напредува, но „техничката подготвеност“ не значи ништо кога едногласноста се претвора во политички вето. Тоа го објаснува и новиот тон: ако членството се именува како „безбедносна гаранција“, тогаш блокадата не изгледа како административно кочење, туку како директно слабеење на европската позиција во најголемата безбедносна криза на континентот.
Во ист момент, Москва работи на друг фронт: да ја наруши веродостојноста и динамиката на разговорите. Руското тврдење дека Украина нападнала лична резиденција на Владимир Путин – Киев го нарече „целосна фабрикација“ – ја вбризга темата „ескалација“ во денови кога на маса се мерат гаранции, територии и рокови. Доналд Трамп јавно кажа дека не му се допаѓа идејата за ваков напад и дека „не е право време“, а германскиот канцелар Фридрих Мерц порача дека процесот ќе бара „чесност и транспарентност од сите, вклучително и од Русија“. Во превод: Европа сака да продолжи да зборува за мир, но не сака да прифати преговори во кои Москва ја менува рамката со тврдења што не ги поткрепува.
Следната недела е закажано ново собирање на т.н. „Коалиција на подготвените“ – група држави што ја туркаат поддршката за Украина и дискутираат за гаранции и распоред на идната европска улога. Средбите треба да ја претворат политичката порака во конкретни параметри: кој колку презема, на колку години, под кои услови и со каква цена. Во таа пресметка, членството во ЕУ станува највисокиот симболички влог, но и најтешкиот за реализација – затоа што не зависи само од Украина, туку и од европската способност да се договори со самата себе.