НАСА објави нови снимки од меѓуѕвездената комета 3I/ATLAS

НАСА објави нови, досега најдетални снимки од меѓуѕвездената комета 3I/ATLAS – само третиот познат објект што некогаш влегол во нашиот Сончев систем од друга ѕвездена околина. Серијата фотографии и податоци се собрани од повеќе телескопи и вселенски мисии, откако кометата минатиот месец мина релативно блиску до Марс.

3I/ATLAS (официјална ознака C/2025 N1) беше откриена на 1 јули 2025 година со телескопот ATLAS во Чиле, а нејзината хиперболична орбита уште на старт потврди дека станува збор за гостин од меѓуѕвезден простор – слично како 1I/ʻOumuamua во 2017 и 2I/Borisov во 2019.

Според НАСА, кометата на почетокот на октомври прелета на околу 19 милиони милји (околу 30 милиони километри) од Марс, додека од Земјата никогаш нема да ѝ се доближи повеќе од 170 милиони милји. Тоа ја прави целосно безбедна за нашата планета, но идеална цел за научниците, кои ја следат додека влегува и повторно излегува од Сончевиот систем.

Новите снимки доаѓаат од „флота“ инструменти – од вселенски телескопи како „Хабл“ и „Џејмс Веб“, до сонди и опсерватории кои ја следат од различни точки во системот. „Хабл“ уште во јули сними солидно јадро обвиено со солзеста, прашлива кома, а инфрацрвените спектри од „Џејмс Веб“ покажаа нешто уште повпечатливо: кометата има кома доминирана од јаглерод диоксид (CO₂), со многу висок однос CO₂/H₂O – меѓу највисоките некогаш измерени кај комета.

Во гасната обвивка, освен CO₂ и вода, се детектирани и јаглерод моноксид, цијанид, траги од органски соединенија и – изненадувачки – значајни количини на никел. Ваквата мешавина, според научниците, упатува дека 3I/ATLAS се формирала во поинакви услови од типичните комети во нашиот систем, можеби поблиску до „линијата на мраз“ на CO₂ во нејзиниот матичен протопланетарен диск или под влијание на поинтензивно зрачење.

Со оглед дека се проценува дека објектот е стар над 8 милијарди години – постар и од самиот Сончев систем – 3I/ATLAS е како капсула од раното време на галаксијата. Нејзиниот состав и однесување им даваат на астрономите ретка шанса да споредат „градежни материјали“ од други планетарни системи со нашите комети и астероиди и да видат колку навистина се различни световите што се формираат околу други ѕвезди.

Во јавноста веќе кружат шпекулации – поттикнати и од претходни контроверзни трудови – дека вакви објекти би можеле да бидат „вештачки сонди“ или некаков вид на туѓа технологија. Но научниот консензус околу 3I/ATLAS е јасен: кометата се однесува природно, со класичен гас и прашина, активност зависна од оддалеченоста од Сонцето и динамика типична за кометен објект. „Изгледа необично, но природно“, велат дел од истражувачите – мистериозна, но не и „вражно интелигентна“.

Како што 3I/ATLAS се оддалечува и полека го напушта нашиот Сончев систем, новите снимки на НАСА веројатно ќе бидат и најдоброто што човештвото ќе го види од овој меѓуѕвезден гостин. Секој кадар и спектар од нејзината кома за астрономите е делче од поголема слика: како изгледаат „туѓите“ комети, колку е разновидна материјата во нашата галаксија и колку од неа – можеби – личи на темелите од кои е изграден и нашиот мал, син свет.