Струга во полн сјај, вечерва почнуваат поетските вечери

Со традиционалното садење дрвце и поетско читање во Паркот на поезијата, денес во Струга стартува 64. издание на Струшките вечери на поезијата. Лауреат на „Златен венец“ за 2025 е словачкиот поет, раскажувач, есеист и преведувач Иван Штрпка, чиј портрет ќе биде претставен во рамки на фестивалската програма. Официјалното отворање вечерва ќе биде со палење на фестивалскиот оган и читање на Константиновата „Т’га за југ“ во Домот на поезијата, по што следува Меѓународното поетско читање „Поетски меридијани“.

Манифестацијата е под покровителство на претседателката Гордана Силјаноска-Давкова, а финансиски е поддржана од Министерството за култура и туризам. Ова издание ја поставува глаголицата како централна тема и визуелен белег: изложбата „Македонска глаголица – визуелни рефлексии“ на Лазе Трипков ќе биде отворена во хотел „Дрим“, а сценографијата, по зборовите на уметничкиот директор Мите Стефоски, преку современо визуелно обликување ја „оживува“ глаголицата како „душа на зборот“. Автор на видео-анимациите и промотивните видеа е Емил Петровски.

Директорот Никола Кукунеш најавува графички и видео-содржини кои ја обединуваат глаголицата како типографски фонд што реферира на првата неофицијална кодификација на македонскиот јазик преку старословенските преводи. Така, фестивалската естетика директно комуницира со суштината: јазикот како матрица на поетскиот глас.

Програмата ги носи препознатливите столбови на СВП и неколку враќања кон „корените“. Најавени се меѓународни читања на поетите од потесниот избор за „Браќа Миладиновци“ 2025, како и традиционалните портрети на добитниците на „Златен венец“ во црквата „Св. Софија“ во Охрид. „Мостови на Струга“, „Браќа Миладиновци“ за 2024 и „Млада Струга“ остануваат силни програмски паралели. Новина е враќањето на читањата кај споменикот на Св. Климент на плоштадот во Охрид и поетскиот брод кон „Свети Наум“, а поетското матине ќе се одржи во предворјето на „Св. Богородица Перивлепта“.

Издавачката линија годинава е подеднакво амбициозна. Ќе биде промовирана тројазична луксузна монографија за лауреатот Иван Штрпка, а меѓу насловите се и книгата на добитникот на „Мостови на Струга“ Матеуш Шимчик и изданието на англиски јазик на минатогодишната „Браќа Миладиновци“ – „Небото ми е дома“ на академик Катица Ќулавкова. Сцената ја дополнуваат околу 70 поети од Франција, Турција, Кина, Шпанија, Ирска, од соседството и од Македонија – бројка што го потврдува меѓународниот радиус на манифестацијата.

Струшките вечери и годинава ја одржуваат рамнотежата меѓу ритуал и иновација. Садењето дрвце и огнот на отворањето ја чуваат меморијата на фестивалот, додека визуелниот концепт околу глаголицата го преведува „коренскиот“ симбол во јазик на новата публика. Во време кога културата се бори за внимание, СВП се позиционира со проверена рецептура: силен лауреат, јасен идентитетски мотив и раскажување што ги спојува Струга и Охрид во единствена поетска мапа. Ако поезијата е јавен чин на слушање, тогаш ова издание инсистира да го слушнеме и самиот јазик – во неговата форма, историја и светлината на современата сцена.