Skip to content
Во Јапонија денес функционираат повеќе од 100 специјализирани агенции кои во име на работниците им врачуваат откази на нивните претпоставени. Овој феномен, кој станува сè попопуларен меѓу младите, произлегува од фактот што во јапонската култура напуштањето работно место се смета за голема срамота, а понекогаш носи и непријатни, па дури и опасни последици по работникот. Затоа многу Јапонци ангажираат посредници кои ги штитат од директна конфронтација и им обезбедуваат правна поддршка, пишува „Biznis i finansije“.
Тешкиот товар на јапонската работна култура
За разлика од Запад, каде ваквите агенции обично им помагаат на компаниите да отпуштаат работници, во Јапонија работниците се тие што плаќаат за да заминат. Тоа е последица на специфичната културна вредност „меши хокo“ – верување дека поединецот треба да ги стави своите интереси под општото добро.
Јапонците со децении остануваат кај ист работодавач, често целиот работен век. Лојалноста, пожртвуваноста и почитта кон хиерархијата се длабоко вградени во системот – но под таа површина врие тивко незадоволство.
Пеколот на прекувремената работа
Јапонија одамна се соочува со озлогласениот проблем на прекувремени работни часови. Иако законот ограничува:
- редовна работа на 40 часа неделно,
- прекувремен труд на 15 часа неделно, 45 часа месечно,
- и максимум 360 часа годишно,
реалната практика е поинаква.
Извештај на Министерството за труд покажува дека секој деветти работник работи повеќе од 80 часа прекувремено месечно, а во стотици фирми се регистрирани и по 150 часа за еден месец!
Поради тоа, од последици од преголем труд — познато како „кароши“ — годишно умираат најмалку 10.000 луѓе.
Некои компании им даваат на работниците и „работа за носење дома“, која цинично ја нарекуваат „самоусовршување“, па затоа воопшто не ја плаќаат.
Во јавноста кружи листа на 370 таканаречени „црни фирми“, кои најмногу злоупотребуваат работници.
Новата генерација вели: доста е
Иако традицијата на „ќути и трпи“ е силна, младите Јапонци сè помалку се подготвени да жртвуваат здравје за компанијата.
Истражување на Mynavi покажува дека:
- 45% млади со полно работно време работат само „онолку колку што мораат“
- бројот на оние што даваат отказ е во пораст — 990.000 Јапонци лани го напуштиле работното место, 60% повеќе отколку пред една деценија.
Но давање отказ лице-в-лице и понатаму носи голем ризик: посрамување, агресија од шефовите, па дури и условување дека работникот мора да обезбеди замена пред да замине.
Откaз по цена на свечена вечера
Затоа услугите на агенциите за отказ стануваат масовни. Стотици илјади Јапонци им ја препуштаат непријатната комуникација на професионалци.
Неколку бројки:
- првата агенција „Exit“ е отворена во 2017 и денес работи на над 10.000 случаи годишно,
- агенцијата „Momuri“, основана во 2022, веќе има 1.800 клиенти месечно,
- најчести корисници се вработени во финансискиот сектор и ИТ-индустријата,
- процедурата трае 20–30 минути,
- цената е под 150 долари — колку вечера за двајца во скап токиски ресторан.
Но има и случаи кога послодавците избувнуваат со закани, па дури и кон самите посредници.
Сето тоа се случува во земјата што ја има изреката:
„Мудар е оној што знае кога е доста.“
Новите генерации се чини најдобро ја разбрале.
