Skip to content
Живот на Енцелад повторно е во фокусот на научниците откако нова, детална анализа на податоци од мисијата „Касини“ откри дополнителни и посложени органски молекули во млазовите што избиваат од јужниот пол на оваа сатурнова месечина. Резултатите, објавени во списанието Nature Astronomy, не значат дека е пронајден живот, но ја зацврстуваат тезата дека Енцелад ги има клучните предуслови за „живеалиште“: течна вода, извор на енергија и богат органски „инвентар“.
Енцелад е мал, ледено-бел свет со пречник од околу 504 километри, но со океан под кората од мраз. Токму од тој подземен океан, според досегашните проценки, низ пукнатините близу јужниот пол се исфрлаат водена пареа и микроскопски ледени зрнца – природен „примерок“ што, барем привремено, ја заменува потребата од длабоко бушење. „Касини“ првпат ги регистрираше овие млазови уште во 2005 година, а клучните „свежи“ податоци за новата студија потекнуваат од најблискиот прелет во 2008, кога леталото буквално поминало низ самиот облак исфрлен материјал.
Она што ја прави разликата сега е фокусот на „минутно свежи“ ледени зрнца – материјал исфрлен од океанот само кратко пред да удри во инструментите на леталото. Европската вселенска агенција (ESA) објаснува дека токму тие зрнца, кои ја погодиле апаратурата со околу 18 km/s, овозможиле појасно „читање“ на органските сигнали: при поголема брзина се намалува „маскирањето“ од кластери на водени молекули и полесно се забележуваат органски фрагменти што претходно останувале скриени.
Истражувачкиот тим, предводен од планетарниот научник Нозаир Хаваја, потврдува дел од органските соединенија што порано биле наоѓани и во Сатурновиот „Е-прстен“ (создаден од материјал што бега од Енцелад), но додава и „нови класи“ молекули што не биле идентификувани во ваков контекст. ESA и NASA наведуваат дека меѓу ново детектираните фрагменти има соединенија од алифатични и циклични естер/етер семејства, како и индиции за азотни и кислородни органски компоненти – токму тип молекули што, на Земјата, учествуваат во реакциски синџири кои можат да водат кон уште посложена, потенцијално „предбиотска“ хемија.
Но токму тука научната приказна станува понеудобна за насловите што брзаат со сензации. Органските молекули, по дефиниција, не се доказ за живот: тие може да се создаваат и без биологија, преку чисто хемиски процеси. И самиот Хаваја јавно нагласува дека не се пронајдени биопотписи и дека технологијата на „Касини“ – иако револуционерна за своето време – не е дизајнирана да даде конечен одговор за тоа дали нешто живее во подземниот океан.
Сепак, истото важи и во обратна насока: ако Енцелад навистина е „воден свет“ со хидротермални извори на дното – сценарио што долго се разгледува како можен паралел со условите каде што се претпоставува дека започнал животот на Земјата – тогаш секоја потврда за богатство и разновидност на органика ја подигнува научната мотивација за враќање. Reuters наведува дека истражувачите ги сметаат трите „столба“ на населивост на Енцелад за присутни: течна вода, енергија и неопходни елементи/органика.
Токму затоа, паралелно со објавата, се враќа и темата за нова, посветена мисија. ESA веќе јавно ја користи студијата како аргумент за европски концепт што би орбитирал околу Енцелад и би слетал во јужнополната зона, каде што млазовите се најактивни. Во пошироката јавна дебата, „тајмингот“ се спомнува и како политички и финансиски предизвик: според Guardian, во ESA се зборува за амбиција лансирање околу 2042 година, со комбинација орбитер и лендер што би земал мерки поблиску до изворот.
До тогаш, најважното што го носи ова „ревидирање“ на старите податоци е дисциплинирано поместување на рамнотежата: од прашањето „дали има живот“ кон прашањето „колку е активна и богата хемијата што би можела да го поддржи“. А за тоа, Енцелад – со својот океан под мразот и со природната „пошта“ што ја фрла во вселената – останува редок случај каде што науката добива примероци без да копа.