Skip to content
Данската влада најави огромно зголемување на трошоците за одбрана за Гренланд, неколку часа откако новоизбраниот американски претседател Доналд Трамп ја повтори својата желба да ја купи територијата на Арктикот.
Данскиот министер за одбрана Троелс Лунд Поулсен рече дека пакетот е „двоцифрена милијарда сума“ во круни, или најмалку 1,5 милијарди долари.
Тој го опиша тајмингот на објавувањето како „иронија на судбината“. Во понеделникот Трамп рече дека сопственоста и контролата на огромниот остров е „апсолутна неопходност“ за САД.
Гренланд, автономна данска територија, е дом на голем американски вселенски објект и е стратешки важен за САД, кој се наоѓа на нивниот најкраток пат до Европа. Има големи резерви на минерали и нафта.
Поулсен рече дека пакетот ќе овозможи купување на два нови брода за инспекција, две нови беспилотни летала со долг дострел и два дополнителни тима за санки за кучиња.
Тоа би вклучувало и финансирање за зголемен персонал во Арктичката команда во главниот град Нук и надградба на еден од трите главни цивилни аеродроми во Гренланд за управување со суперсонични борбени авиони Ф-35.
„Не инвестиравме доволно на Арктикот долги години, сега планираме посилно присуство“, рече тој.
Министерот за одбрана не даде точна бројка за пакетот, но данските медиуми процениле дека ќе биде околу 12-15 милијарди круни.
Објавата дојде еден ден откако Трамп на својата платформа за социјални медиуми Truth Social рече: „За целите на националната безбедност и слободата низ целиот свет, Соединетите Американски Држави чувствуваат дека сопственоста и контролата на Гренланд се апсолутна неопходност“.
Премиерот на Гренланд Муте Егеде одговори на коментарите на Трамп, велејќи дека „не сме на продажба“.
Но, тој додаде дека Гренланѓаните треба да продолжат да бидат отворени за соработка и трговија, особено со нивните соседи.
Аналитичарите велат дека планот се дискутира долго време и не треба да се гледа како директен одговор на коментарите на Трамп.
Досега Данска беше многу бавна во проширувањето на својот воен капацитет на Гренланд, велат тие, но ако земјата не е во можност да ги заштити водите околу територијата од навлегувањата на Кина и Русија, тогаш барањата на САД за поголема контрола веројатно ќе растат.
Армискиот мајор Стин Кјаергард од Данската одбранбена академија сугерира дека можеби намерата на Трамп била да изврши притисок врз Данска на таков потег.
„Веројатно ќе биде поттикнато од обновениот фокус на Трамп на потребата за воздушна и поморска контрола околу Гренланд и внатрешните случувања на Гренланд каде што некои изразуваат волја да погледнат кон САД – штотуку беше отворен новиот меѓународен аеродром во Нук “ изјави тој за Би-Би-Си.
„Мислам дека Трамп е паметен… тој ја натера Данска да ги даде приоритетите на своите воени капацитети на Арктикот со кревање на овој глас, без да мора да преземе многу неамерикански систем на социјална помош“, рече тој, мислејќи на големата зависност на Гренланд од субвенциите од Копенхаген.
Оригиналниот предлог на Трамп во 2019 година САД да го купат Гренланд, кој е најголемиот остров во светот, доведе до сличен остар прекор од тамошните лидери.
Во тоа време, данската премиерка Мете Фредериксен ја опиша идејата како „апсурдна“, што го натера Трамп да го откаже државното патување во земјата.
Тој не е првиот американски претседател кој предложи купување на Гренланд. Идејата првпат беше изнесена во текот на 1860-тите под претседателството на Ендрју Џонсон.
