Светски ден на сеќавање на жртвите од сообраќајни несреќи: Македонија бара правда и системски промени

Денес, на Светскиот ден на сеќавање на жртвите од сообраќајни несреќи (кој се обележува секоја трета недела во ноември), Северна Македонија повторно се соочува со болка, гнев и недоверба во системот. Темата „Сети се. Поддржи. Направи“ не звучеше поважно од сега.

Зошто да се потсетиме?

• Од почетокот на годината до крајот на октомври 2025 година, 115 лица загинале во сообраќајни несреќи во земјава.
• Според податоци, во 2024 година имало 142 жртви од сообраќајни несреќи, што е значителен пораст во споредба со претходните години.
• Само во последните четири години (2020–2023) загинале 492 луѓе, според извештајот на 4NEWS.mk.

Овие бројки само ја нагласуваат болката: сообраќајот не е само статистика – тоа се семејства што ги губат децата, родителите, блиските.

Податоците од СВР Скопје покажуваат загрижувачка состојба на сообраќајната безбедност. Во последните три години, на подрачјето на Скопје се случиле над 2000 сообраќајни незгоди. На повеќе од 15 локации се регистрирани смртни случаи, што ги прави овие делници дел од т.н. црна мапа на градот. Особено се истакнуваат булеварите Партизански Одреди, Александар Македонски, Борис Трајковски, Ѓорче Петров, Гоце Делчев и 8-ми Септември, како и сервисните улици и автопатските делници А1, А2 и А4 во околината на Скопје, каде што се случиле најмалку 13 несреќи со жртви.

Како најчести причини за фатални сообраќајни незгоди се издвојуваат неприлагодена брзина, возење под дејство на алкохол и непочитување на сообраќајна сигнализација. Еден од најдрастичните примери се случил на булевар Партизански Одреди, каде во рок од само десет дена, две различни сообраќајки ги погодиле малолетни деца кои преминувале на пешачки премин. Во една од несреќите, возачот бил под дејство на алкохол, а полицијата пристигнала со задоцнување од над еден час.

Трајна рана: Фросина Кулакова

Името на 22-годишната Фросина Кулакова стана симбол на неправда и системски слабости. Тaa беше прегазена на пешачки премин додека пешачила на булевар „Партизански одреди“ во Скопје. Возачот бил без возачка дозвола, под дејство на алкохол, и ја удрил на црвено светло.

• По нејзината смрт, илјадници граѓани излегоа на протест: палење свеќи, молчење, барање „Правда за Фросина“ и одговорност од институциите.
• Основното обвинителство поднесе обвинение за „тешко дело против безбедноста на луѓето и имотот“ – против возачот кој ѝ го одзеде животот.
• Граѓаните бараат повеќе од казна – тие бараат системски промени, мерки за заштита на пешаците и јасна одговорност.

Зошто ситуацијата останува алармантна?

• Во земјава, една од најчестите причините за смртни несреќи е непочитување на правилата: брзо возење, користење на мобилен додека се вози, управување под дејство на алкохол.
• Бројот на жртви на сообраќај станува пандемија — и тоа исклучиво поради човечки фактор, несовршен систем и недоволна превенција.

Што може да се направи?

• Да се зајакне контролата на возачите, односно поголема превенција и строги казни за оние кои возат опасно.
• Да се промовира сообраќајна култура: безбедноста не е нешто што треба да се сфаќа како даденост.
• Да се поддржуваат семејствата на жртвите: да добијат заслужена правда, поддршка и гласност.
• Да се инвестира во инфраструктура: пешачки премини, осветлување, безбедни зони околу училишта и населби.