Имамоглу, кошмарот на Ердоган поради кој е спремен да ја фрли Турција во хаос

Стотици илјади луѓе се собраа на улиците на Истанбул за да протестираат против апсењето на градоначалникот на градот – кој требаше да биде избран за конкурентски кандидат на претседателот Реџеп Таип Ердоган.

Екрем Имамоглу (54) беше уапсен под обвинение за корупција заедно со 100 други на 19 март – и официјално беше уапсен и затворен пет дена подоцна.

Оние кои излегоа на улица го гледаат притворот на Имамоглу како политички мотивиран, бидејќи тој беше испратен во затвор истиот ден кога се очекуваше Републиканската народна партија (ЦХП) да го номинира за свој претседателски кандидат на изборите во 2028 година, пишува во анализата на Скај Њуз.

Владата на Ердоган ги негираше овие тврдења, опишувајќи ги протестите како „уличен терор“, „нарушување на јавниот ред“ и „вандализам“. Овие се сметаат за најголеми протести од демонстрациите во паркот Гези во 2013 година, кога учествуваа околу три милиони луѓе.

Полицијата употреби солзавец, водени топови и гумени куршуми додека се обидуваше да ги растера толпата за време на петте ноќни протести и до неделата приведе 323 лица, изјави министерот за внатрешни работи Али Јерликаја.

Зошто е уапсен градоначалникот на Истанбул?

Според државното обвинителство, Екрем Имамоглу бил уапсен под сомнение за „основање и управување со криминална организација, примање поткуп, изнуда, незаконско снимање на лични податоци и местење конкурс“.

Тие, исто така, го испрашуваа под обвинение за тероризам, тврдејќи дека учествувал во „иницијатива за урбан консензус“ чија цел била да го зголеми влијанието на курдските фигури во урбаната турска политика.

Обвинителите велат дека шемата била поврзана со Народниот демократски конгрес (ХДК), кој е дел од Курдистанската работничка партија (ПКК), забранета терористичка група во Турција, ОК и САД.

Имамоглу беше приведен заедно со еден од неговите помошници и градоначалниците на истанбулските области Шишли и Бејликдузу.

Според лидерот на ЦХП, Озгур Озел, за него гласале најмалку 13 милиони луѓе, покрај членовите на партијата.

Еден ден пред притворот, Универзитетот во Истанбул му ги одзеде дипломите – бизнис администрација и управување со човечки ресурси.

Универзитетските шефови тврдат дека ова се должи на неправилностите што произлегуваат од фактот дека тој се префрлил од приватен универзитет во северен Кипар.

Сепак, неговите поддржувачи побрзаа да истакнат дека тоа ќе го спречи да се кандидира за претседател – бидејќи универзитетската диплома е еден од суштинските критериуми.

За време на судското рочиште во саботата, Имамоглу ги опиша обвиненијата против него како „незамисливи обвинувања и клевети“.

„Силно ги отфрлам сите обвиненија“, рече тој пред да биде одбиен за кауција и префрлен во затвор западно од Истанбул.

Говорејќи по одлуката за обвинение против својот колега, лидерот на ЦХП Озел рече:

Единственото злосторство на Екрем Имамоглу, кој беше избран три пати од 16 милиони Истанбулци, е тоа што го победи Реџеп Таип Ердоган и беше уапсен затоа што ќе победеше на следните избори.

Канцеларијата на Ердоган ги негираше овие наводи – и ја обвини ЦХП дека се обидува да „го наруши мирот и да го поларизира нашиот народ“.

Зошто Имамоглу е важен?

Имамоглу беше избран за градоначалник на Истанбул во март 2019 година – откако беше градоначалник на Бејликдузу, западна област на градот, пет години претходно.

Тоа беше голем удар за претседателот Реџеп Таип Ердоган, чија Партија на правдата и развојот (АКП) го контролира Истанбул веќе 25 години.

АКП го оспори резултатот, тврдејќи дека има нерегуларности и повика на реизбори, кои се одржаа во јуни и на кои Имамоглу, исто така, победи.

Имамоглу го освои вториот петгодишен мандат како градоначалник на минатогодишните избори за градоначалник – со повеќе од 50 отсто од гласовите.

Во неделата турското Министерство за внатрешни работи објави дека Имамоглу е суспендиран од должност како „привремена мерка“.

Демонстрантите, исто така, го сметаа за симбол на ограничувањата на турската демократија и нејзиното владеење на правото.

Каква е пошироката политичка ситуација во Турција?

Ердоган дојде на власт во 2003 година.

Тој беше премиер до 2014 година, кога го надгледуваше преминот на Турција од парламентарен во претседателски систем и стана првиот директно избран претседател на земјата.

Тој беше реизбран двапати – на изборите во 2018 и 2023 година. Сегашниот устав би го спречил повторно да се кандидира, но многумина веруваат дека тој ќе ги промени правилата за да остане на функцијата.

За време на неговиот мандат, тој ги прошири претседателските овластувања и ги смени претходните обиди да ја направи Турција посекуларно општество – наместо тоа, застапуваше конзервативни, прорелигиозни позиции.

Светските лидери и организациите за човекови права изразија зголемена загриженост за турската демократија.

Хјуман рајтс воч вели дека владата на Ердоган го „поставила рекордот за човекови права во Турција со децении назад“.

Тие цитираат „таргетирање на наводни владини критичари и политички противници“, „поткопување на независноста на судството“ и „поткопување на демократските институции“.

Амнести интернешенел тврди дека тој е одговорен за „неосновани истраги, гонење и пресуди на бранителите на човекови права, новинари и опозициски политичари“.

Групата вели дека законите за антитероризам и дезинформации се користени за „да се ограничи слободата на изразување“ и „незаконско ограничување на слободата на собирање“.

За време на овонеделните протести, јавните собири се забранети, делови од мрежата на јавен превоз во Истанбул се суспендирани, а има извештаи за ограничувања на пристапот до платформите на социјалните медиуми како што се X и TikTok.

По земјотресот во Турција во февруари 2023 година, во кој беа погодени 15 милиони луѓе и загинаа најмалку 50.000, 257 луѓе беа уапсени поради критикување на владата.

Ердоган и неговите министри постојано ги отфрлаа обвинувањата за автократија.