Од ноќеска дизелот се продава по 72 денари за литар – поскапување од уште 2 денара што директно го погодува транспортниот сектор и домашниот буџет. Цените на бензините се замрзнати: ЕУРОСУПЕР 95 останува 76 денари, а ЕУРОСУПЕР 98+ 78 денари. Непроменети се и екстралесното масло за домаќинство (70 ден./л) и мазутот (40,9 ден./кг).
Зошто пак расте дизелот?
- Геополитички притисок: Ескалацијата меѓу Иран и Израел ги крена цените на суровата нафта на светските пазари поради страв од прекин на испораките од Персискиот Залив – клучна рута за околу една петтина од глобалниот извоз на „црното злато“.
- Регионален домино-ефект: Балканските рафинерии и големопродажни дистрибутери реагираат со повисоки истовари, што автоматски се прелева во домашната формула за пресметка на малопродажната цена.
Зошто Владата не ги намалува акцизите?
- Буџетски приходи: Сообраќајните акцизи полнат преку 8 % од државната каса. Министерството за финансии тврди дека привремено намалување, како во 2022-ра, би оставило дупка „повеќе од 100 милиони евра“ што тешко би се покрило без ребаланс.
- Јавен долг и еврообврзница: Во услови на зголемени каматни стапки, секој изгубен приход го поскапува новото задолжување.
- Зелена агенда: Владата најавува дека дел од акцизните средства се ребалансираат кон субвенции за енергетска ефикасност и електрични возила, па отстапка би го одложила овој план.
Економистите предупредуваат дека ако тензиите на Блискиот Исток не се намалат, дизелот лесно може да ја премине психолошката граница од 75 денари до крајот на летото. Транспортните компании веќе најавуваат корекција на превозните тарифи, а синдикатите бараат таргетирана државна поддршка за јавниот превоз за да се избегне нов бран поскапувања.