Експлозија од револт заради ризичните градежни работи во „Св. Софија“ во Истанбул

Градежните работи во историскиот храм „Света Софија“ во Истанбул предизвикаа експлозија од револт, откако беа објавени фотографии од тешки камиони и машини во внатрешноста на 1500-годишниот споменик.

Според научниците, постои опасност од потенцијални сериозни оштетувања во објектот, кој е дел од светското културно наследство на УНЕСКО. Снимките од камиони со голема тонажа, кранови и градежни платформи кои работат внатре и надвор од храмот како дел од втората фаза од реставрацијата ги вознемирија експертите, кои предупредуваат дека работата ризикува долгорочни структурни оштетувања, особено затоа што „Света Софија“ се наоѓа над голем број цистерни и подземни кујни, пишува весникот „БирЃун“.

Турското Министерство за култура и туризам, како одговор на растечките критики, објави дека возилата се користат само по обемни технички проценки и со заштитни системи за да се спречи оштетување на историската структура. Според министерството, машините во поранешната базилика работеле на повеќеслоен заштитен систем на подот, дизајниран да ја распредели тежината и да ја заштити оригиналната мермерна површина. Во соопштението се вели дека тестовите за носивост, георадарските скенирања и анализи на класата на почвата се извршени пред да се одлучи за безбедните рути за движење на возилата.

Втората фаза од реставрацијата се фокусира на безбедноста од земјотреси, вклучувајќи обновување на оловната обвивка на надворешноста на главната купола и заштита на мозаиците и внатрешните елементи од атмосферски влијанија. Во април, турскиот министер за култура и туризам, Мехмет Нури Ерсој, го објави почетокот на „најголемата и најцелосна“ реставрација и зајакнување на куполата на „Света Софија“, која ќе биде трансформирана во џамија во 2020 година, што предизвика остри меѓународни критики. Привремена челична конструкција, потпрена на четири внатрешни столбови со висина од 43,5 метри, беше подигната на врвот на куполата како дел од реставрацијата.

Министерството објави дека инсталацијата на масивниот челичен систем ја прави употребата на тешка механизација „неизбежна“, додавајќи дека издувните гасови се контролираат со специјални уреди за филтрирање. Но, специјалистите предупредуваат дека мерките на претпазливост можеби нема да бидат доволни.

Археолошкиот експерт за конзервација Муге Кортаноглу напиша во X дека употребата на тешка механизација во светското наследство ги крши принципите на УНЕСКО. „Прекумерните оптоварувања и вибрации можат да предизвикаат неповратна штета“, напиша таа и објасни дека дури и минимален ризик не треба да се прифаќа за толку вредна градба како „Света Софија“.