(DEEPFAKE) Што е „дип фејк“ технологија и како да се спротивставите на дезинформациите создадени од вештачката интелигенција

Се чини дека „дип фејк“ технологијата станува омилена алатка на руските пропагандисти за ширење дезинформации и манипулации во јавноста и за дискредитирање на противниците и неистомислениците на режимот на Кремљ. Цивил Медиа неколку пати до сега дебанкираше лажни видеа креирани од руската  пропагандна  и споделувани преку мрежата на поддржувачите на Москва.

Во тој контекст ви претставуваме краток преглед за тоа што претставува „дип фејк“ технологијата, за што се користи и како да ги препознаете лажните креирани видеа.

Според описот на Википедија, дипфејкс или „порманто“ се синтетички или персонализирани снимки, во кои личноста на веќе постоечка слика или видео се заменува со друга личност. Терминот „deepfake“ е комбинација од два збора – (deep learning) длабоко учење и (fake) лажен. Длабокото учење е форма на вештачка интелигенција (artificial intelligence) АИ која користи големи збирки податоци за да се научи сам да го реши проблемот. Во случај на deepfakes, измамниците користат вештачка интелигенција за да создадат лажни видеа со вистински изглед со замена на лица во видео.

Постојат многу примери на длабоки фејкови достапни на интернет денес. Едно од најпознатите дип фејк видеа е она во кое наводно Џон Сноу се извинува за разочарувачкиот крај на „Игра на тронови“ или видеото во кое основачот на Фејсбук, Марк Закерберг „се фали“ дека има контрола над „украдените податоци“ на милијарди луѓе.

„Дип фејк“ технологијата не е нова и се користела за манипулација во многу сфери. Досега најчесто се користелaво филмови, детска порнографија, секс скандали со познати личности, одмазднички видеа, лажни вести, измами, малтретирање и финансиска измама…

„Дипфејк“  технологијата може да се користи за правење било што, од гласовни клонови до создавање фотографии од луѓе од нула. Дипфејк аудиото се користи и за да се направат поубедливи видеа.

За што се користат „дип фејкс“?

Deepfakes веќе се користат во индустријата за правење филмови. Се користеше за вметнување на младото лице на Харисон Форд на лицето на Хан Соло во Star wars. Но, може да се користи и за измама на луѓе и лажно претставување на политичарите. Во 2018 година, една белгиска политичка партија објави видео од Доналд Трамп во кое ја повикува Белгија да се повлече од Парискиот климатски договор. Трамп никогаш не го одржа тој говор – тоа беше длабок фејк.

Истата година, Џордан Пил соработуваше со Buzzfeed за да создаде длабок фејк на поранешниот американски претседател Барак Обама во гласот на Пил за да ја подигне свеста за длабоките фејкови.

Иако ова се релативно безопасни употреби, лажните „дип фејк“ видеа како тоа со украинскиот претседател Зеленкси можат да соборат влади и да предизвикаат војни.

Како да препознаета „длабоки фејкови“?

Полесно се забележуваат дипфејк видеа со слаб квалитет. Во лажните видеа ќе забележите неприродно трепкање, лошо синхронизирање на усните, проблеми со косата, кожата или лицето или замаглување по линијата каде што е вметната сликата.

Кога станува збор за медиуми манипулирани со вештачка интелигенција, не постои единствен знак за тоа како да се забележи лажното видео. Сепак, постојат неколку артефакти на DeepFake на кои можете да внимавате.

Обрнете внимание на лицето. Високите манипулации со DeepFake се речиси секогаш трансформации на лицето.

Обрнете внимание на образите и челото. Дали кожата изгледа премногу мазна или премногу збрчкана? Дали стареењето на кожата е слично на стареењето на косата и очите? DeepFakes може да се несогласни за некои димензии.

Обрнете внимание на очите и веѓите. Дали сенките се појавуваат на места што би ги очекувале? DeepFakes може да не успее целосно да ја претстави природната физика на сцената.

Обрнете внимание на очилата. Дали има отсјај? Дали има премногу отсјај? Дали аголот на отсјај се менува кога лицето се движи? Уште еднаш, DeepFakes може да не успее целосно да ја претстави природната физика на осветлувањето.

Обрнете внимание на влакната на лицето или недостатокот од нив. Дали брадата на лицето изгледа реално? DeepFakes може да додаде или отстрани мустаќи, бакенбари или брада. Но, DeepFakes може да не ги направи целосно природни трансформациите на влакната на лицето.

Обрнете внимание на бенките на лицето. Дали тие изгледаат реално?

Обрнете внимание на трепкањето. Дали лицето трепка доволно или премногу?

Обрнете внимание на движењата на усните. Некои длабоки фејкови се засноваат на синхронизација на усните. Дали движењата на усните изгледаат природно?

Овие осум прашања се наменети да им помогнат на луѓето да гледаат низ DeepFakes. Висококвалитетните DeepFakes не се лесно да се препознаат, но со пракса, луѓето можат да изградат интуиција за да идентификуваат што е лажно, а што е реално. Технолошките компании како Мета, Мајкрософт, Гугл и Твитер исто така користат алгоритми засновани на вештачка интелигенција за воочување на фалсификати.

Драган Мишев / Цивил Медиа