Зошто транспортот е „проблематичното дете“ на зелената транзиција?

Климатските промени и влијанието на штетните гасови врз глобалното затоплување се фокусирани само на еден дел од енергетскиот сектор – производството на електрична енергија и топлина. Под радарот, сепак, останува делот од енергетскиот сектор кој обезбедува гориво за транспорт.

Борбата на Европската унија против климатските промени се соочува со една многу значајна пречка – транспортот. Иако европскиот блок постигна одреден напредок во голем број други сектори, транспортот останува упорен во емисијата на стакленички гасови и многумина го нарекуваат „проблематично дете“ на Европа.

Додека министрите за транспорт на ЕУ се собираат на неформален состанок во Брисел во среда (3-ти април), транспортот останува едно од клучните прашања кога станува збор за зелената транзиција. Како што се проценува, овој сектор би можел да учествува со 44 отсто од сите емисии на стакленички гасови до 2030 година, според најновите проекции.

Додека емисиите што ги оштетуваат климата од економските сектори како што се енергијата, индустријата, зградите и земјоделството се намалени од 1990 година, емисиите на стакленички гасови од транспортот се зголемија за 26 отсто, достигнувајќи 1.046 мегатони јаглерод во 2023 година.

Иако тие би можеле малку да паднат до 2030 година, според извештајот на невладината организација „Транспорт и животна средина“ (T&E), ова сепак би ги оставило емисиите од транспортот далеку над целната цел за намалување на емисиите на ЕУ од -55 отсто, во споредба со нивоата од 1990 година, и ќе ги остави другите сектори да се борат со проблемот.

Доколку другите сектори ги намалат емисиите во согласност со целта на ЕУ, транспортниот сектор наскоро би можел да учествува со 44 отсто од вкупните емисии, од 29 отсто денес, се вели во извештајот.

Транспортот е „проблематичното дете на климатските напори на Европа“, рече Вилијам Тодс, главен извршен директор на T&E. Во среда (3 април) тој ќе ги претстави некои од клучните наоди од извештајот пред министрите за транспорт од 27-те земји на ЕУ, кои се собираат на неформален состанок во Брисел за да разговараат за „зелениот транспорт“.

Клучни причини?

Клучната причина за зголемувањето на емисиите во сообраќајот е зголемувањето на мобилноста на луѓето, како и значително подолгите патувања со автомобил, кои се зголемени за 15 отсто од 2000 година, а емисиите во воздухопловството се зголемени повеќе од двојно од 1990 година.

Зголемени се и емисиите од товарниот транспорт, при што емисиите од камиони и автобуси се зголемени за 25 отсто, а од транспортот за 20 отсто во споредба со 1990 година.

Иако се достапни технолошки решенија како што се електричните автомобили, ќе биде потребно време за да се имплементираат, а само еден од шест нови автомобили продадени во 2023 година беа целосно електрични. Со просечен животен век на автомобил помеѓу 18 и 28 години, ќе биде потребно време електричните автомобили да ја заменат сегашната европска флота.

Како клучна мерка за зголемување на побарувачката за електрични автомобили, T&E сака ЕУ да ги регулира службените автомобили, кои сочинуваат 58 отсто од сите продажби на нови автомобили, идеја што Европската комисија моментално ја тестира преку јавна консултација.