Skip to content
Речиси секоја земја на Земјата има понечист воздух отколку што лекарите препорачуваат да дишат, покажа годишниот извештај на швајцарската технолошка компанија за квалитет на воздухот IQAir, чии наводи ги пренесува британски Гардијан.
Во овој извештај Северна Македонија и Босна и Херцеговина се единствените европски земји на листата на најзагадени. Најзагаден град во Македонија е Тетово, а во Лазорополе има најчист воздух.
Само седум земји ги исполнија упатствата на Светската здравствена организација за ситни токсични честички познати како PM2.5 минатата година, наведува анализата на IQAir.
Австралија, Нов Зеланд и Естонија беа меѓу неколкуте земји со годишен просек од не повеќе од 5 µg PM2,5 на кубен метар, заедно со Исланд и некои мали островски држави.
Најзагадени земји беа Чад, Бангладеш, Пакистан, Демократска Република Конго и Индија. Нивоата на PM2,5 во сите пет земји беа најмалку 10 пати повисоки од ограничувањата на упатствата во 2024 година, покажа извештајот, протегајќи се дури 18 пати повисоки од препорачаните нивоа во Чад.
Лекарите велат дека не постојат безбедни нивоа на PM2,5, што е доволно мало за да се лизне во крвотокот и да ги оштети органите низ телото, но проценуваат дека милиони животи може да се спасат секоја година ако се следат нивните упатства. Валканиот воздух е вториот најголем ризик фактор за смрт по високиот крвен притисок.
„Загадувањето на воздухот не нѐ убива веднаш – потребни се можеби две до три децении пред да ги видиме влијанијата врз здравјето, освен ако тоа не е многу екстремно“, рече Френк Хамес, извршен директор на IQAir. „[Избегнувањето] е една од оние превентивни работи за кои луѓето не размислуваат до предоцна во својот живот“.
Годишниот извештај, кој е во седма година, истакна некои области на напредок. Тој откри дека уделот на градовите што ги исполнуваат стандардите за PM2.5 се зголемил од 9% во 2023 година на 17% во 2024 година.
Загадувањето на воздухот во Индија, која е дом на шест од 10-те највалкани градови во светот, се намали за 7% помеѓу 2023 и 2024 година. Квалитетот на воздухот во Кина, исто така, се подобри, дел од долготрајниот тренд во кој екстремното загадување со ПМ2,5 во земјата падна за речиси половина помеѓу 2013 и 2020 година.
Квалитетот на воздухот во Пекинг сега е речиси ист како и во Сараево, главниот град на Босна и Херцеговина. Вториот е најзагаден град во Европа втора година по ред, се вели во извештајот.
Зорана Јовановиќ Андерсен, еколошки епидемиолог на Универзитетот во Копенхаген, која не беше вклучена во извештајот, рече дека резултатите истакнале некои застрашувачки факти за загадувањето на воздухот.
„Се гледаат огромни разлики дури и на еден од најчистите континенти“, рече таа. „Граѓаните на источноевропските и балканските земји кои не се членки на ЕУ дишат најзагаден воздух во Европа, а има 20-кратна разлика во нивоата на ПМ2,5 меѓу најзагадените и најмалку загадените градови“.
