Обвинителството: со незаконски набавки на лекови во „Онкологија“ нанесена штета од над 2,2 милијарди денари

Со тврдење дека поранешните директори на Клиниката за радиотерапија и онкологија, д-р Нино Васев (медицински) и Нехад Нухи (организациски), „не постапувале во интерес на установата и пациентите, туку во свој личен интерес и во интерес на приватни компании“, обвинителката Ана Гоговска Јакимовска го отвори судењето во предметот „Онкологија 2“. Во воведниот говор пред Кривичниот суд таа најави материјални и финансиски докази, тендерска документација и службени сведочења со кои, како што рече, ќе се потврди модел на незаконски јавни набавки, злоупотреба на службена положба и доведување во заблуда на државни институции.

Според обвинението, во периодот 2018–2022 биле набавувани лекови без согласност на Фондот за здравствено осигурување, преку фиктивни постапки и заобиколување на законите за здравствена заштита, осигурување, буџети и јавни набавки. Обвинителството тврди дека со таквите дејствија настанала штета за Буџетот од над 2,2 милијарди денари, а за добавувачи на лекови била прибавена противправна корист од над 430 милиони денари. Дополнително, преку злоупотреба на системот на реверси дел од терапиите биле формално евидентирани, но не и аплицирани кај пациентите, што отвора сомнежи и за проневера со разлика меѓу требувана и раздолжена количина од околу 2 милиони денари.

Клиниката за онкологија е национален центар за третман на најтешки малигни заболувања, па токму таму, нагласи Гоговска Јакимовска, „реалните медицински потреби не биле прикажувани, а процедурите за набавки биле игнорирани под изговор дека се дејствува во интерес на пациентите“. Обвинителството најави дека во текот на постапката ќе изведе финансиски извештаи, тендерска архивa, интерни акти и сведочења на службени лица, со цел да се реконструираат набавките и одговорностите по нивоа.

Судијката го потсети судот дека обвинението е правосилно од јуни и дека двајцата обвинети се товарат за злоупотреба на службена положба и овластување, измама во службата и проневера во службата. Во одделна постапка („Онкологија 1“) против Васев и тројца онколози се води предмет за несовесно лекување; таму Васев, Симонида Црвенкова и Драган Јакимовски се изјаснија за невини, додека Мери Пешевска призна вина и постапката за неа беше раздвоена. Во денешниот случај се очекува одбраната да ги оспори наводите на обвинителството и да понуди алтернативно толкување на набавките и реверсите.

Ова судење повторно ја става под лупа довербата во онколошкиот систем: кога обвинителството говори за фиктивни тендери и разлики во лекови што не стигнале до пациентите, прашањето одамна излегува надвор од бројките. Правната расправа ќе треба да одговори не само дали биле прекршени закони и процедури, туку и дали реални терапии биле ускратени, кој профитирал и како ќе се надомести штетата. До правосилна пресуда, важи претпоставката на невиност; но јавниот интерес бара брза, транспарентна и темелна пресметка со секој доказ — за да се обнови довербата во систем кој на болните им должи пред сè чесна, следлива и законита грижа.