Физичарите предвидуваат кога и како би можел да заврши универзумот

Ако се потврдат новите откритија кои укажуваат дека темната енергија се менува со текот на времето, нашиот универзум би можел еден ден да се урне сам во себе, покажува најново истражување на група физичари од Шпанија, Кина и САД.

Според моделот што го развиле физичарите Хоанг Нјан Лу од Меѓународниот центар за физика Доностиа (Шпанија), Ју-Ченг Ќу од Универзитетот во Шангај и Хенри Тај од Универзитетот Корнел (САД), животниот век на универзумот би можел да изнесува околу 33,3 милијарди години. Бидејќи од Големата експлозија досега поминале околу 13,8 милијарди години, тоа би значело дека човештвото има уште помалку од 20 милијарди години пред космосот да се „собере“ во себе – во настан што физичарите го нарекуваат Голем колапс.

Од вечна експанзија до колапс

„Последните две децении научниците веруваа дека космолошката константа е позитивна и дека универзумот ќе се шири засекогаш,“ објаснува Тај. „Но новите податоци укажуваат дека таа можеби е негативна – што би значело дека на крајот универзумот ќе се урне сам во себе.“

Оваа константа, позната како λ (ламбда), била воведена во теоријата на општата релативност на Ајнштајн за да го опише ширењето на просторот. Ако е позитивна, таа делува како сила што го турка универзумот нанадвор, забрзувајќи ја експанзијата. Но ако е негативна, претставува постојана гравитациска сила што со текот на времето би можела да го запре ширењето и да предизвика обратен процес.

Ултралесни честички и „космичко сопирање“

Истражувањето сугерира дека темната енергија не е постојана, туку постепено се менува. Во новиот модел се претпоставува постоење на ултралесна честичка наречена аксион, која во првите милијарди години по Големата експлозија ја туркала материјата нанадвор. Со текот на времето, таа сила слабее, а негативната λ почнува да доминира.

Физичарите предвидуваат дека за околу 11 милијарди години ширењето на универзумот ќе се запре, кога тој ќе биде околу 1,7 пати поголем од сегашната големина. Потоа ќе започне постепено собирање, кое ќе трае уште околу 8 милијарди години, сè до конечниот Голем колапс – спротивноста на Големата експлозија, кога сета материја повторно ќе се собере во една бесконечно густа точка.

„Може да се замисли како возење велосипед – на почеток имате ветер во грб што ве турка, но тој со време слаби. На крајот стигнувате до врвот и почнувате да се спуштате надолу, сè побрзо и побрзо“, објаснуваат научниците.

Само една од можните иднини

Иако сценариото звучи драматично, истражувачите нагласуваат дека ова е само една од можните иднини на универзумот. Ќе бидат потребни уште многу податоци за да се потврди дека темната енергија навистина се менува.

„Во шеесеттите години дознавме дека универзумот имал почеток,“ вели Хенри Тај. „Можеби сега, за првпат, навестуваме како би можел да изгледа неговиот крај.“