Skip to content
Во малата општина Центар Жупа, на запад од Северна Македонија, 35-годишната професорка по биологија и актуелен директор на училиште, Бенази Шемовска, е симбол на промена и напредок за жените и девојките.
Покрај посветеноста на образованието, Шемовска е страстна застапничка за правата на жените. Во последните три години, таа беше клучен двигател во создавањето и работењето на Мултифункционален Женски Центар во Центар Жупа – безбедно место за дружење, учење и ракотворби.
Таа активно ги мобилизира жените од општината и над дваесет околни села, охрабрувајќи ги да станат независни, организирани и ангажирани во заедницата, како и да се залагаат за еднаквост во сите аспекти од животот.
„Многу жени сè уште не знаат дека имаат одредени права. Имаме право на многу работи, но сами на себе си ги одзимаме. Велиме: ‘Не можам да одам во општината,’ ‘Не можам да управувам автомобил – тоа е работа за мажи.’ Но тоа не е точно. Сè се сведува на образование, а пред сè на воспитување дома,“ објаснува Шемовска.
Растење во традиционална заедница
Бенази Шемовска е родена во 1990 година во близинскиот Дебар и поголемиот дел од животот го поминала во Центар Жупа, град со околу 3.000 жители, претежно од турска етничка заедница. Регионoт има значајни историски и културни врски со Турција, а многу жители мигрирале таму.
Таа завршила медицинска гимназија со сон да стане докторка, но семејните околности ја одведоа по различен пат. Со поддршка од семејството, Бенази го следела образовниот пат и станала професорка по биологија во 2013 година, предавајќи на ученици на македонски и турски јазик.
„Ако ги образуваме нашите деца на начин на кој веруваме дека е потребно, во 20-30 години ќе имаме општество кое сега го посакуваме,“ истакнува таа.
Раѓање на активизмот
Иако на почетокот не била формално вклучена во женски активизам, Бенази вели дека секогаш имала „феминистички дух“ и се залагала за еднаквост. Таа станала дел од женскиот активизам во 2020 година кога Фадрија Мустафовска ја повикала да води мобилизација на жени како дел од проектот на UN Women „Зајакнување на локалните женски организации“.
„Сфатив дека сум на вистинското место и дека овој пат ќе ми овозможи да помогнам на многу жени, но и на себеси. Развијам желба да ги обединам жените, за нивните гласови да се слушнат во нашето општество,“ објаснува Шемовска.
Женскиот Центар
Најголемото достигнување на Бенази Шемовска е создавањето на Женскиот Центар во Центар Жупа во 2021 година, место каде жените можат да се собираат, да се дружат, да учат и да дискутираат за политики и одлуки кои директно ги засегаат нив и заедницата.
Центарот им овозможува на жените да станат поактивни во јавниот живот, да ги искажат своите потреби и да учествуваат во процесите на одлучување, поттикнувајќи еднаквост и осамостојување.
Бенази Шемовска денес е инспирација за жените во рурална Северна Македонија, покажувајќи дека со образование, поддршка и активизам може да се надминат традиционалните бариери и да се создаде посилна и поеднаква заедница.
Извор: https://eca.unwomen.org/en/stories/feature-story/2025/10/crafting-a-future-benazi-shemovskas-journey-to-building-opportunities-for-women-in-rural-north-macedonia
