Skip to content
Како Европа се соочува со растечки трошоци за енергија и енергетска сиромаштија, нов извештај на Европскиот комитет на регионите предупредува дека трансформацијата кон климатска неутралност треба да стави приоритет на социјалната еднаквост и овластување на локалните региони.
Според извештајот „Состојбата на регионите и градовите 2025“, 47 милиони Европејци сè уште не можат адекватно да ги загреат своите домови, а високите сметки за енергија и нееднаквите ефекти од климатските политики го зголемуваат ризикот од социјална ранливост, особено во руралните заедници и кај лица со ниски приходи.
Извештајот истакнува дека 70% од активностите за ублажување на климатските промени и 90% од политиките за прилагодување кон климата во ЕУ се спроведуваат директно од градовите и регионите. Сепак, централизацијата на буџетските средства на национално ниво во периодот 2028-2034 година може да го ослаби локалното влијание и да го поткопа ефективното спроведување на енергетските политики.
Според проекциите на Меѓународната агенција за енергија (ИЕА), глобалниот капацитет за обновлива енергија ќе се зголеми за над 5.500 гигавати до 2030 година, а поголемиот дел од оваа транзиција во ЕУ ќе се реализира преку локални и регионални администрации.
Сепак, многу региони, особено во Источна и Јужна Европа, се соочуваат со предизвици како застарени електрични мрежи, недоволно складирање на енергија и недостаток на квалификувана работна сила, што го отежнува преминот кон одржлива енергија.
Извештајот нагласува дека енергетската транзиција не е само технолошка промена, туку треба да биде социјално праведна трансформација, прилагодена на локалните потреби и нееднаквости. Замената на концептот на „праведна транзиција“ со чисто „зелена транзиција“ ризикува да ги игнорира социјалните и регионалните димензии на процесот.
Како примери за локална иновација се наведуваат Окситанија во Франција, каде се инвестира 1 милијарда евра во водороден коридор, и Андалузија во Шпанија, каде половина од потребите за наводнување се покриваат со рециклирана отпадна вода.
Извештајот заклучува дека локалните капацитети се најкревка алка во енергетската транзиција, и дека постигнувањето на климатските цели на ЕУ е можно само преку овластување на општините и регионалните агенции, а не преку централизација на одлуките во Брисел.
