Skip to content
Археолози и дигитални истражувачи објавија најсеопфатна мапа на римските копнени рути досега: „Itiner-e“ картографира речиси 300.000 километри патишта низ целата Империја, речиси дуплирајќи ја познатата должина на мрежата. Новиот атлас, објавен на 6 ноември 2025 во списанието Scientific Data, ја позиционира римската патна мрежа како клучен инфраструктурен систем за движење на луѓе, стоки и идеи — и нуди висока просторна резолуција каква што досега недостасуваше.
Во срцето на проектот стои методолошки „спој“: археолошки извештаи, историски извори (како Antonine Itinerary и Tabula Peutingeriana), топографски карти и сателитски снимки. Токму оваа синтеза објаснува зошто „Itiner-e“ додава над 100.000 километри на претходните процени и зошто мрежата денес е читлива и во региони кои порано беа „празни“ на картите — Иберија, Грција и Северна Африка.
Еден важен коректив: авторите експлицитно ја бележат сигурноста на трасите. Само околу 2,737% од вкупната должина е прецизно потврдена на терен; близу 90% се „конјектурни“ (логично поврзани по докази), а ~7% се хипотетички. Овој пристап не ја слабее вредноста на атласот, туку — обратно — создава „карта на доверба“ што покажува каде археологијата треба да копа понатаму.
Практичниот придонес е двоен. Научно, деталниот атлас овозможува нови модели за мобилност, трговија и дури за ширење болести во античкиот свет (од рутите на легиите до патот на Антониновата чума). Јавноста, пак, добива јасен прозор во тоа колку од денешните коридори ги следат античките линии — пример е британската А5 (Watling Street), делумно положена по римска траса.
„Itiner-e“ е отворена платформа и научен повик за соработка. Со транспарентни извори по сегмент и уникатни идентификатори за секоја рута, мапата е алатка што може да ја насочи идната теренска работа, вклучително и во нашите краишта, каде локалните археолошки податоци можат да ја потврдат или коригираат линијата на поединечни патишта.
