Иран пред „воден банкрот“: Најлошата суша во 60 години ја доведува земјата на работ на колапс

Иран се соочува со една од најтешките хуманитарни и еколошки кризи во последните децении – најлошата суша во последните 60 години, заедно со децениско лошо управување со водните ресурси, ја доведоа земјата на работ на таканаречениот „воден банкрот“.

Според официјални податоци, капацитетот на најголемите брани во Иран паднал под три проценти, додека властите сè уште немаат конкретен план за решавање на кризата. Милioni граѓани се приклучиле на масовни молитви во џамии и други верски објекти, надевајќи се на дожд.

Тешка состојба во Техеран

Претседателот Масуд Пезешкијан предупреди дека ако дождовите не се појават до декември, главниот град Техеран со 12 милиони жители би можел да остане без вода, а можни се и принудни евакуации. Градот зависи од пет акомулации чиј dotок драстично опаднал – според директорот на регионалната водна компанија, Бехзад Парсе, резервите на вода би можеле да исчезнат за само две недели со сегашната потрошувачка.

Во некои универзитети веќе е воведена штедња на вода, со затворање на тушевите во студентските домови, а слични мерки се очекуваат и во други јавни институции.

Притисок врз брани и земјоделство

Национално, 19 големи брани речиси пресушиле, а околу 90% од водата се користи во земјоделството. Проблемот е дополнително влошен од:

• прекумерна градба на брани,
• илегално буриње на бунари,
• неефикасни полјоделски практики и губење на вода од системски загуби.

Претстојни социјални ризици

Историјата покажува дека недостатокот на вода може да предизвика социјални немири – слични протести се регистрирани во 2018 и 2021 година, особено во јужната провинција Хузестан.

Граѓаните бараат итни решенија: преместување на градовите поблиску до водните извори, десалинизација на морска вода, па дури и „запрашување на облаците“. Продажбата на вода бележи драстичен пораст, при што еден продавач сега продава количина што порано би ја продал за еден месец, за само еден ден.

Метеоролозите без оптимизам

Според најавите, во наредните две недели нема очекување на значителни дождови, што ја зголемува заканата од потполен колапс на водоснабдувањето во најнаселените делови на Иран.

Иран е на крстопат – без итни мерки и долгорочен план, најнаселените региони на земјата би можеле да станат ненастанливи.