17 ноември — Светски ден на предвремено родените деца
Секоја година, околу 13,4 милиони бебиња ширум светот се раѓаат предвреме – едно од десет новороденчиња. Во Европа бројката достигнува половина милион, а во Македонија околу 3.000, што значи осум бебиња дневно ја започнуваат својата животна битка многу порано од времето.
За предвремено родените деца, сѐ е предизвик, хранењето е предизвик, секоја инфекција закана, секој грам добиена тежина – победа.
Проблем кој ги погодува сите континенти
Предвременото раѓање ги опфаќа сите породувања пред навршени 37 недели од бременоста и е водечка причина за неонатален морталитет глобално.
Причините се разновидни:
- инфекции, хронични болести, хипертензија, дијабетес, прееклампсија,
- повеќеплодни бремености,
- ограничен пристап до пренатална грижа,
- генетски фактори,
- медицински интервенции пред 37. недела.
СЗО проценува дека 900.000 деца годишно умираат поради компликации од прематуритет. Кај преживеаните, ризиците за долгорочни здравствени предизвици остануваат високи.
Родителите минуваат низ голем емоционален товар – неизвесност, финансиски притисок, страв – па затоа психосоцијалната поддршка е од суштинско значење.
Што бараат експертите?
И домашните стручњаци и глобалните препораки се согласуваат:
подобрена пренатална грижа, модерни NICU-одделенија, континуирана едукација, опрема и поддршка за семејствата.
Во интервју за ЛУЛКА, д-р Силвана Наунова Тимовска, претседател на Здружението на неонатолози, вели дека предвременото раѓање не е само медицински настан, туку процес кој го менува целиот живот на семејството.
Здружението работи на:
- национален регистар на предвремено родени деца,
- стандарди и протоколи,
- менторство на млади лекари,
- поврзување со родителски здруженија.
Претседателот на ЛУЛКА, д-р Денис Ал Кхалили, додава дека Македонија има значителен напредок – нова опрема, подобро обучен кадар, современи пристапи. Но остануваат предизвици: недостиг на кадар, опрема и потреба за усогласување со европските стандарди.
Медицински чуда што го менуваат светот
Неколку случаи го покажуваат неверојатниот потенцијал на современата неонатална медицина:
- „Saybie“ – најмалото преживеано бебе во светот (САД):
родена со 245 грама на 23 недели и 3 дена. - Јапонија – 289 грама, 23 недели:
детето не само што преживеало, туку денес има 20 години. - Неш Кин – најпрематурното преживеано бебе по гестациска возраст:
роден на 21 недела, тежок 285 грама. - Македонија – едно од најмалите преживеани бебиња:
родено со само 600 грама во 24-та недела.
Овие бебиња се доказ дека науката, технологијата и човечкиот ангажман спасуваат животи кои пред само две децении ќе беа незамисливи
17 ноември не е само симболичен датум. Тоа е потсетник дека:
Секое бебе заслужува шанса.
Секоја мајка заслужува поддршка.
Секоја држава има обврска да инвестира во најмалите.
Предвременото раѓање е глобален здравствен предизвик, но решенијата се реални – преку здружени напори, современа здравствена политика, едукација и човечка грижа.
Тие се најмалите, но и најголемите борци меѓу нас.

