Skip to content
Вулканот Килауеа на Хаваи продолжува да приредува огнен спектакл кој трае веќе речиси една година. Од крајот на декември 2024 година, ерупциите се повторуваат во полусоодветни интервали, а последните снимки покажуваат лавини фонтани високи стотици метри кои се издигнуваат над врвот на кратерот Халемаʻумаʻu. Вулканот во меѓувреме стана постојана „жива атракција“ за туристите, но и причина за внимателен мониторинг од научниците и службите за цивилна заштита.
Американскиот геолошки институт (USGS) бележи дека ова е 36-та ерупција на Килауеа од декември 2024 година, со фази во кои лавата се издигнува и до околу 330 метри над кратерот. За време на последното активирање, огнените столбови и облаците од гасови и пепел биле видливи на километри, но лавата останала ограничена во рамките на калдерата, па засега нема директна закана за населените места на „Големиот Остров“.
Иако сцените делуваат апокалиптично, стручните служби смируваат дека моменталната активност на вулканот е „спектакуларна, но контролирана“. Главните ризици доаѓаат од вулканските гасови – пред сè сулфур диоксид – кои создаваат смог познат како „вог“, опасен за лицата со респираторни проблеми. Локалните власти затоа редовно издаваат препораки за движење на отворено и го следат квалитетот на воздухот во околните заедници.
Килауеа е еден од најактивните вулкани на планетата, со долга историја на ерупции од кои некои имаат уништувачки последици. Последната голема ерупција во источната рифт-зона во 2018 година уништи стотици домови и создаде нова линија на брегот. Сегашната активност, пак, е концентрирана на врвот, во рамките на Хавајскиот вулкански национален парк, што овозможува ерупцијата да се набљудува од безбедна дистанца, но и да остане под постојано научно набљудување.
За туристичката индустрија на Хаваи, огнените фонтани од Килауеа се двосек меч: од една страна привлекуваат илјадници посетители кои сакаат да видат „жива“ лава, од друга страна, секоја промена во активноста може да значи затворање патишта, откажани летови и евакуации. Затоа парковските служби и USGS воведоа строги правила за пристап и предупредуваат дека, иако моментално ерупцијата не се заканува на населението, вулканот останува непредвидлив.
Научниците ја користат оваа еруптивна фаза како ретка можност за собирање податоци во реално време – од движењето на магмата, преку висината и фреквенцијата на лавините фонтани, до составот на гасовите. Тие потсетуваат дека Килауеа не е само атракција за спектакуларни видеа на социјалните мрежи, туку и природна лабораторија чија активност дава клучни одговори за тоа како се однесуваат најактивните вулкани во светот и како човекот може подобро да се заштити од нив.
