Skip to content
Последните недели американската политичка сцена ја тресе жесток судир меѓу претседателот Доналд Трамп и демократскиот сенатор Марк Кели. Поводот беше видео-порака во која Кели, заедно со група поранешни воени разузнавачи и ветерани, ги потсетува припадниците на американската армија дека нивната заклетва е кон Уставот, а не кон претседателот. Пораката, која недвосмислено предупредува на обврската да се одбијат незаконски наредби, го разгневи Трамп до точка да го обвини Кели за „издаја“ и да спомне смртна казна, пред подоцна да се обиде да ги релативизира своите зборови.
Кели, сепак, не само што не отстапи – туку застана уште поцврсто зад својата порака. На прес-конференција на 1 декември, тој изјави дека Трамп се обидува да го „заплаши“ и да „предизвика раздор“, но дека нема намера да молчи, иако неговата канцеларија добива закани по живот поради критиките кон воените операции на Карибите.
Судир со Хегсет – пример за тоа што денес значи политичка (не)компетентност
Контроверзниот министер за одбрана Пит Хегсет, кој и самиот е под оган поради обвинувања за непрофесионално однесување, влезе во директен конфликт со Кели. Сенаторот го нарече Хегсет „целосно неквалификуван“ и го спореди со „дванесетгодишник што се игра војска“. Причина за судирот беше тврдењето дека Хегсет дал усна наредба да се нападнат и убијат преживеани на чамци осомничени за трговија со дрога.
Кели, кој во својата кариера потопил два непријателски брода и поминал илјадници часови во боени и тест-пилотски мисии, јасно порача дека војската мора да постапува строго според законите и Женевските конвенции.
Кој е Марк Кели надвор од политичката арена?
Далеку пред да стане политичка цел на Трамп, Марк Кели градел исклучителна воена и научна кариера.
– Дипломирал со највисоки почести на Америчката трговска морнарица
– Завршил магистерски студии по воздухопловно инженерство
– Учествувал во 39 борбени мисии во Операцијата „Пустинска бура“
– Пилотирал повеќе од 50 различни типови авиони
– Има над 5.000 часови летачко искуство
– Награден е со бројни американски одликувања за храброст, служба и херојство
Во 1996 година NASA ги избира Марк и неговиот идентичен брат близнак, Скот Кели, да станат дел од мисиите на спејс-шатлот. Тие стануваат првите близнаци кои истовремено патувале во орбитата. Марк Кели облетал околу Земјата 202 пати и поминал над 8,3 милиони километри во вселената, жив доказ за тоа дека зад неговата политика стои длабок, реален теренски опит.
Политика и лични трагедии
Кели влезе во политиката по серија настани што го обележаа него и неговото семејство. Неговата сопруга, конгресменката Габи Гифордс, беше тешко ранета во обид за атентат во 2011 година, кога беа убиени шест лица. Од тој момент, Кели стана еден од најгласните поборници за контрола на оружјето во САД.
Во Сенатот беше избран во 2020 година, а повторно избран во 2022 година, придонесувајќи Аризона да добие два демократски сенатори за прв пат од 1953 година.
Зошто Трамп го напаѓа Кели?
Покрај видеото за незаконските наредби, Трамп има и долга историја на политичко непријателство со Кели. Во 2021 година, Кели гласаше да се осуди Трамп за поттикнување побуна по нападот на Капитол. Воено искусен, технички образован и политички стабилен, Кели е тип на противник каков што Трамп најмногу не сака: неисплашен, информиран и неспремен да се повлече.
Пораката која одекна во американската демократија
Во време кога американската политика е под силна поларизација, Кели ја повторува истата порака:
„Заклетвата е дадена на Уставот. Не на претседателот.“
За многумина, тоа го прави Марк Кели не само сенатор и поранешен астронаут, туку и една од клучните фигури во борбата за зачувување на демократските норми во САД.
