Могерини поднесе оставка, аферата со ЕУ-академијата се продлабочува

Поранешната шефица на европската дипломатија Федерика Могерини поднесе оставка од функцијата ректорка на Колеџот на Европа, откако влезе под лупа на Европското јавно обвинителство во истрагата за наводна измама и корупција поврзана со Дипломатската академија на ЕУ. Со ова, човекот кој години беше едно од најпрепознатливите лица на европската надворешна политика се повлекува од престижната академска функција во момент кога случајот прераснува во сериозен тест за угледот на европските институции.

Во писмото до Колеџот на Европа – упатено до вработените, студентите и алумните – Могерини навела дека одлуката ја донела „во согласност со највисоките стандарди на строгост и правичност“ со кои, како што нагласи, секогаш ги извршувала своите должности. Таа истакнува дека не сака личната истрага да фрла сенка врз колеџот и програмите за обука на идните европски дипломати.

Истрагата, што ја води Европското јавно обвинителство (EPPO), се однесува на тендерската постапка од 2021 и 2022 година преку која Колеџот на Европа доби деветмесечна програма за обука – Дипломатската академија на ЕУ. Обвинителството сомничи измама во јавни набавки, корупција, судир на интереси и кршење професионална тајна, односно можност Колеџот или негови претставници однапред да добиле доверливи критериуми за избор, со што би била нарушена фер конкуренцијата.

Покрај Могерини, под истрага се и уште две лица – меѓу нив искусниот дипломат Стефано Санино, поранешен генерален секретар на Европската служба за надворешно дејствување (ЕЕАС) и моментален висок функционер во Европската комисија. Тој уште вчера најави дека ќе се пензионира на крајот на декември, непосредно по обелоденувањето на истрагата и рациите во канцелариите на ЕЕАС и Колеџот на Европа во Бриж.

Европското јавно обвинителство потврди дека Могерини и Санино биле приведени и сослушани, но дека по процената оти нема ризик од бегство се пуштени да се бранат од слобода. Обвинителите јавно предупредија дека, доколку се потврдат сомнежите, штетата по угледот на европските институции би можела да биде „катастрофална“, токму затоа што станува збор за проект финансиран од ЕУ и насочен кон создавање нова генерација дипломати.

Могерини, пак, преку изјава за италијанската агенција АНСА порача дека има „целосна доверба во судскиот систем“ и дека го појаснила својот став пред истражителите. Нејзиниот правен тим тврди дека таа не сторила ништо незаконско и дека целосно соработува со истрагата. Со оставката од ректорската функција, Могерини се обидува да го оддели личниот правен процес од институцијата Колеџот на Европа, но политичката тежина на случајот останува.

Федерика Могерини беше висока претставничка на ЕУ за надворешна и безбедносна политика од 2014 до 2019 година, а од 2020 година стана ректорка на Колеџот на Европа – елитна образовна институција преку која минуваат многу идни европски функционери. Во 2022 година дополнително ја презеде и функцијата директорка на Дипломатската академија на ЕУ, програмата што сега е во срцето на истрагата. Токму оваа биографија ја прави аферата уште почувствителна: случајот не е само личен удар за Могерини, туку и удар врз симболот на европската дипломатска елита.

Додека EPPO ја продолжува истрагата, во Брисел владее воздржаност. Европската комисија засега не дава коментари, повикувајќи се на независноста на обвинителството и принципот на презумпција на невиност. Но во позадина, европските синдикати и дел од политичарите веќе предупредуваат дека случајот може дополнително да ја нагризе довербата во европските институции, во момент кога Унијата се обидува да покаже нулта толеранција кон корупцијата – и дома, и во земјите кандидати.