Европа има околу 500.000 депонии – многу од нив ја загрозуваат водата за пиење и здравјето на луѓето

Илјадници депонии низ Велика Британија и Европа се наоѓаат во поплавни рамнини, што претставува потенцијална закана за водата за пиење и природните ресурси од ефектите на климатските промени, покажува ново истражување.

Тие се резултат на првото мапирање на депониите низ европскиот континент, спроведено заеднички од Гардијан, Watershed Investigations и Investigate Europe.

Експертите се особено загрижени од фактот дека многу од овие депонии содржат токсични супстанции, како што се „трајни хемикалии“ (PFAS) и полихлорирани бифенили (PCB), кои можат да влезат во водните патишта, почвата и екосистемите, загрозувајќи го здравјето на луѓето и животната средина.

500.000 депонии на европскиот континент – многу ризик

Истражувањето открива дека на континентот има околу 500.000 депонии, од кои голем број се постари и не ги исполнуваат прописите за заштита од загадување.

Во Велика Британија има околу 22.000, додека приближно 28 проценти од депониите во Европа се наоѓаат во области склони кон поплави, што значи дека постои ризик од ширење на опасни материјали во околните водни патишта и почва.

Проф. Патрик Бирн од Универзитетот во Ливерпул истакнува дека некои од овие депонии веќе предизвикале сериозен проблем со загадувањето, вклучително и труење на водите со токсични хемикалии во природните резервати и популарните туристички дестинации.

Модерните депонии ги следат стандардите за контрола на загадувањето, додека постарите често немаат процедури за спречување на контаминација, вклучително и вода за пиење – што е особено загрижувачко во контекст на климатските промени, што доведува до почести поплави и ерозија.

Многу депонии содржат физички отпад како што се пластика и градежни материјали, но исто така и токсични метали и хемикалии како што се PFAS и PCB. Во некои случаи, тестовите покажаа дека концентрациите на PFAS во водата за пиење ги надминуваат дозволените нивоа до 20 пати.

Неопходна санација на старите депонии

Европските институции немаат централизирани регистри на депонии, а податоците од земјите-членки често се фрагментирани и тешко достапни. Многу депонии се наоѓаат во области каде што квалитетот на подземните води е веќе нарушен, а многу депонии се препознаени како фактори кои придонесуваат за ова загадување.

Депонии и екосистеми

Проценките покажуваат дека околу 140.000 депонии потенцијално се наоѓаат во зони со висок ризик од поплави, што дополнително ја влошува ситуацијата и го зголемува ризикот за луѓето и животната средина.

Додека поновите депонии се модернизирани и под строг надзор, старите претставуваат сериозна закана, бидејќи не е секогаш познато кои токсични супстанции содржат или до кој степен загадувањето е веќе присутно.

Постои итна потреба од подобро следење и управување со овие локации, особено за заштита на водните патишта кои служат како извори на вода за пиење за милиони луѓе.

Еколозите и експертите предупредуваат дека – како што климатските промени ги влошуваат условите – депониите на бреговите на реките и во поплавните рамнини ќе претставуваат зголемена опасност, бидејќи ерозијата и бурите можат да го забрзаат ширењето на опасните супстанции во природата. Според нив, потребно е да се спроведе идентификација и санација на најризичните депонии, пред тие да предизвикаат уште поголеми еколошки проблеми.