2025 е година на големи промени во европските правила за патување. Од дигитални гранични проверки, преку туристички такси и ограничувања за изнајмување сместување, до нови казни за непристојно однесување – скоро секоја фаза од патувањето е допрена од нови регулативи.

Целта на новите мерки е да се намали притисокот врз локалните заедници во туристичките центри, да се зголеми безбедноста на границите и да се воспостави поодржлив модел на туризам во Европа.

ЕУ ги заострува граничните контроли

Стартуваше новиот систем EES – биометриски проверки за сите не-ЕУ патници

На 12 октомври конечно стартуваше ЕУ Entry/Exit System (EES), по повеќекратни одложувања.

Наместо класичен печат во пасош, сите патници кои влегуваат во Шенген од земји надвор од ЕУ ќе мора електронски да регистрираат:

• биометриски податоци (отпечатоци од прсти)
• фотографија
• податоци од пасош

Овој систем важи за сите членки на ЕУ освен Ирска и Кипар, и исто така за Исланд, Норвешка, Лихтенштајн и Швајцарија.

Целта е да се намали бројот на прекршувања на визниот режим, да се спречи нелегалната миграција и да се засили безбедноста преку проверка на идентитетот на секој патник што влегува во Шенген зоната.

Доцнења и проблеми на границите

Технички проблеми го следеа воведувањето. Најголеми ограничувања се појавија во Велика Британија, каде што преминот во Довер ја одложи примената на EES за патници со автомобили до 2026 година за да се избегне хаос во празниците.

Патниците треба да очекуваат:

• подолги редици на влез во Шенген
• можни привремени задоцнувања
• поголеми гужви во првите месеци од примената

ETIAS одложен до крајот на 2026

Европскиот систем за предавторизација ETIAS, кој требаше да започне во 2025, е повторно одложен – овојпат до крајот на 2026.

Ќе биде задолжителен за туристи од земји кои влегуваат без виза, и ќе чини:

• 20 евра по апликација
• важност: 3 години
• дозволува престој до 90 дена во период од 180 дена

Нови правила и за патување кон Велика Британија

Британскиот ETA станува задолжителен во февруари 2026

Велика Британија ја финализира сопствената дигитална дозвола – Electronic Travel Authorisation (ETA).

Станува задолжителна од февруари 2026 за државјани од 85 земји кои моментално влегуваат без виза.

• Цена: 16 фунти (околу 18,2 евра)
• Важност: 2 години
• Дозволува престој до 6 месеци

Патувањето низ Европа станува поскапо

2025 донесе голем раст на трошоците за патување, предизвикан од:

• нови туристички такси
• ограничување на краткорочниот сместувачки најам
• повисоки трошоци за енергија и инфраструктура
• политики за намалување на масовниот туризам

Туристички такси ширум Европа

Нови или повисоки такси воведоа:

• Исланд
• Шпанија
• Норвешка
• Велика Британија

Венеција продолжува со наплатата за еднодневни посетители.

Ограничувања за Airbnb и слични платформи

Градови како:

• Париз
• Барселона
• Амстердам

воведуваат рестрикции за краткорочни рент-станови за да го заштитат локалниот пазар и да го намалат бројот на туристи.

Ова ја зголемува цената и ја намалува достапноста на поевтино сместување.

Скијањето никогаш не било поскапо

Во многу алпски земји, цените на ски-пасовите се зголемени до:

• 40% во споредба со 2021 година

првенствено поради скапите енергетски трошоци за жичници и одржување.

Европа се справува со „лошите туристи“

Покрај финансиските мерки, воведени се и забрани за несоодветно однесување:

• Сан Себастијан воведе забрана за пушење на плажите
• Албуфеира (Португалија) казнува недолична облека
• Палма де Мајорка забрани забавни бродови поради поплаки

Во Франција, мерките се заоструваат уште во авион:

• казни до 20.000 евра за нарушување на ред
• можност за забрана за летање до 4 години

Права на патници: неизвесност и одложувања

Постојат гласини за промени што би можеле да им користат на патниците, како:

• можност за бесплатен рачен багаж
• подобра компензација за доцнење

Но, поради силен притисок од авиокомпаниите, реформата на регулативата за правата на патниците е заглавена веќе 11 години.

Дел од земјите дури побараа:

• да се зголеми границата за компензација од 3 на 4 часа

Преговорите продолжуваат во 2026 година.

Ryanair под критики: проблеми со хартиените карти за летање

Одлуката на Ryanair да не прифаќа хартиени бординг-карти предизвика предупредување од португалската авијациска агенција, која соопшти дека компанијата мора да го почитува правото на патниците да влезат во авион и со физичка карта.

Извор: Euronews