Skip to content
Министерството за работа и пензискиот систем на Хрватска подготвува значајна реформа која ќе има големо влијание на хрватските пензионери. Според најавите од министерот за работа и пензиски систем, Марин Пилетиќ, една од најважните промените ќе биде укинувањето на казната за предвремено пензионирање за сите корисници кои ќе навршат 70 години. Оваа реформа ќе се одрази на илјадници хрватски граѓани и ќе им помогне да го зголемат својот доход.
Министерот Пилетиќ објасни дека актуелните промени ќе резултираат со зголемување на пензиите за луѓето кои се одлучиле за предвремена пензија. Тие ќе имаат право на поволна прилагодба на нивната пензија по навршување на 70 години, што значи дека ќе се укинат санкциите кои ги имале до сега. Имено, по достигнувањето на оваа возраст, пензионерите кои предвремено се пензионирале ќе ја добијат својата полна пензија без дополнителни намалувања.
Според најновите податоци, околу 213.000 луѓе во Хрватска се корисници на предвремени пензии. Од нив, околу 176.000 се домашни пензионери, а останатите 47.000 се странски пензионери. Превременото пензионирање не е невообичаено во Хрватска, а пензионерите кои одат на оваа опција обично имаат просечен работен стаж од околу 36 години, што е повеќе од просечниот стаж на другите пензионери.
Најголемите бенефити од реформата ќе ги имаат тие пензионери кои заминале во пензија помеѓу 2001 и 2007 година, бидејќи тие биле казнети со дури 20,4 проценти заради предвремено пензионирање. Подоцна, оваа казна беше намалена на 9 проценти, а од 2009 година повторно беше враќана на 20,4 проценти. Со новите реформи, тие ќе имаат можност да ги надоместат изгубените средства.
Во моментот, пензионерите кои одат во предвремена пензија се соочуваат со санкции што се движат од 0,10 до 0,34% месечно, зависно од периодот на предвремено пензионирање. Овие санкции се собираат на годишно ниво, што значи дека пензиите на овие луѓе се намалуваат во текот на годините.
Со реформата, планирано е и воведување на нови поволности за пензионерите, вклучувајќи нова формула за прилагодување на пензиите, која ќе биде во омјер 85:15, што ќе биде поволно за пензионерите (досега бил омјерот 70:30). Понатаму, ќе се воведе и траен додаток за пензионерите (познат како „Тринаеста пензија“), кој ќе обезбеди дополнителна поддршка. За секое дете кое ќе се роди, ќе се зголеми работниот стаж за 12 месеци, што значи дека родителите ќе имаат поволности кога ќе се пензионираат.
Зголемувањето на минималната пензија, како и пензиите за инвалидите, ќе биде за 3 проценти, што ќе им овозможи на многу пензионери да ја покријат основната потрошувачка.
Светска банка и Европската комисија: Строги препораки за пензионирање
И покрај овие поволности за пензионерите, треба да се напомене дека Светска банка и Европската комисија не се целосно задоволни со овие промени. Овие меѓународни институции веќе долго време апелираат за поостри услови за предвремено пензионирање и поголем работен век, како и за зголемување на старосната граница за пензионирање. Според препораките на Светска банка, старосната граница за пензионирање треба да се зголеми на 66,5 години до 2030 година, а потоа да се зголеми на 72 години. Ова би значело дека бројот на луѓе кои користат опција за предвремено пензионирање би бил намален, а одржливоста на пензискиот систем би била засигурена.
Според нивните анализи, 45 од 100 нови пензионери во Хрватска користат една од опциите за предвремено пензионирање, што, како што се вели, ја загрозува долгорочната стабилност на пензискиот систем.
Реформата на пензискиот систем во Хрватска носи многу поволности за пензионерите, но и за државата како целина. Укинувањето на казните за предвремено пензионирање по навршени 70 години и другите предложени мерки се чекор напред во решавањето на некои од најголемите предизвици на хрватскиот пензиски систем. Но, како што покажуваат препораките на Светска банка и Европската комисија, потребно е и понатамошно усогласување на системот со долгoročните економски и социјални потреби.
